Χανιά 1920-1938. Οι εξεγέρσεις κατά του Μεταξά και ο αφοπλισμός των Κρητών

Γνωρίζοντας ότι η ιστορία αποτελεί την ταυτότητα ενός λαού, τον καθρέπτη του χθες που αντανακλά την πραγματικότητα του σήμερα και κατ επέκταση του αύριο,

ότι πολίτης χωρίς ιστορική γνώση είναι εύπλαστο υλικό στα χέρια των λογής τυχοδιωκτών, επικυρίαρχων,

αλλά και κάθε λογής ύπουλης προπαγάνδας,

κατά καιρούς προχωράμε σε ψήγματα αναφορών, μιας και μεγάλα πράγματα δεν μπορούμε να προσφέρομε σαν μικρό ιστολόγιο και χωρίς ανθρώπινο ή άλλο δυναμικό στην διάθεση μας, σε σημαδιακά και σημαντικά ιστορικά γεγονότα του τόπου μας. Για τη σωστή γνώση της ιστορίας, τον παραδειγματισμό μέσα από αυτήν και τη σωστή αντίληψη της ιστορικής πραγματικότητας στο γενικότερο πολιτικό και γεωπολιτικό χάρτη που εξυφαίνεται καθημερινά γύρω μας, από τους λογής επικυρίαρχους, τους πολιτικούς σαλτιμπάγκους και τα προπαγανδιστικά τους φερέφωνα.

Σήμερα θα αναφερθούμε στην αντιμετώπιση του Μεταξικού βασιλικού καθεστώτος από το λαό της Κρήτης, από την ήττα του Βενιζέλου του 1920, μέχρι την επανάσταση του 1938 και τον τελικό αφοπλισμό των Κρητών από το δικτατορικό καθεστώς του Μεταξά και τον Τσολάκογλου, που βρήκε την Κρήτη ξαρμάτωτη στη θύελλα των immortals, των δολοφόνων αλεξιπτωτιστών της χιτλερικής καταιγίδας.

Η Κρήτη δεν υπέστειλε τη σημαία κατά του φασισμού, ούτε και μετά το θάνατο του μεγάλου της ηγέτη του Βενιζέλου.

 Την 1^η Μάρτη 1935 ξεκίνησε η πρώτη επανάσταση κατά του Λαϊκού κόμματος από το Βενιζέλο, τον Πλαστήρα και πολλούς άλλους, που άρχισε από τη Θράκη και συνεχίστηκε με επιτυχία στα Χανιά.

Στη Σούδα καταφτάνει μοίρα του επαναστατικού πολεμικού ναυτικού, με το θρυλικό «Αβέρωφ», ενώ χιλιάδες οπλοφόροι μαζεύονται καθημερινά στα Χανιά.

Η κυβέρνηση του Λαϊκού κόμματος δεν αδράνησε, χτυπώντας αλύπητα την επανάσταση με τους βασιλόφρονες αξιωματικούς που είχε επαναφέρει στο στρατό.

Η επανάσταση στην ηπειρωτική Ελλάδα έσβησε, ενώ ο Βενιζέλος για να αποτρέψει την αιματοχυσία, αναχωρεί από τη Σούδα για την Ευρώπη.

 Η επανάσταση αυτή είχε άδοξο τέλος, με τη συνεχή δράση των στρατοδικείων και τις διώξεις των δημοκρατικών πολιτών από τις στρατιές των ρουφιάνων και των μυστικών του Μανιαδάκη που έδρασαν ανεξέλεγκτα και με τις ευλογίες του παλατιού.

Στα Χανιά λειτούργησε στρατοδικείο που δίκαζε με πολύχρονες φυλακίσεις εκατοντάδες δημοκρατικούς, που μεταφέρονταν στην Πύλο, στο μεσαιωνικό της φρούριο.

Κάνοντας μια αναστροφή στο χρόνο, να θυμίσουμε ότι…

Η κυβέρνηση του Λαϊκού κόμματος τελώντας υπο την αιγίδα του παλατιού και της συντήρησης κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια από την ήττα του Βενιζέλου την 1^η Νοέμβρη 1920, την παλινόρθωση του εξόριστου βασιλιά Κωνσταντίνου, τη μεγάλη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 και την τουρκοποίηση των νησιών Ίμβρος και Τένεδος.

Η στείρα αντιδραστική τακτική του βασιλιά και των Καρδερινάκηδων της «κυρίας Ντορεμί», μέσα σε δυο χρόνια σκόρπισε στην Ελλάδα ερείπια και πρωτοφανείς συμφορές.

Παρά την επανάσταση του Πλαστήρα με τη σκληρή τιμωρία των πρωτεργατών της καταστροφής και το δημοψήφισμα που εγκαθίδρυσε το Δημοκρατικό Πολίτευμα, δεν φρονηματίστηκε το παλάτι, ούτε οι οπαδοί του.

Το αντιδημοκρατικό Λαικό κόμμα ανασυγκροτήθηκε και οι ηγέτες του έρποντες και ελισσόμενοι, συσπειρώθηκαν γύρω από τον αυλόδουλο στρατηγό Ι. Μεταξά.

Το Δημοκρατικό καθεστώς υπονομεύτηκε και στις εκλογές της 5^ης Μαΐου 1933, το Λαϊκό κόμμα πήρε την εξουσία.

Τότε έγινε και η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελ. Βενιζέλου, αυτό όμως μαζί με όλο το ιστορικό του πολιτικού του βίου και των παθών που δημιούργησε στους γνωστούς Καρδερινάκηδες της «κυρίας Ντορεμί», που κρατά μέχρι τις μέρες μας από τους γνωστούς εφιάλτες και νοσταλγούς της ολιγαρχίας, θα τα δούμε σε άλλο δημοσίευμα.

Η αποτυχία της επανάστασης του 1935, άνοιξε διάπλατα το δρόμο της επαναφοράς του βασιλικού καθεστώτος, με το ψευτοδημοψήφισμα που έγινε στις 5 Νοεμβρίου 1935 και επανέφερε το βασιλιά Γεώργιο τον Β’.
Μαζί του επανήλθαν και όλοι οι ηγέτες του Λαϊκού κόμματος.
Στις 18 Μαρτίου 1936 πέθανε στη Γαλλία ο Ελ. Βενιζέλος, ενώ το φαύλο καθεστώς της δυναστείας των «Καρδερινάκηδων», συνώνυμοι σήμερα των γνωστών «Σκυφτούληδων των Αθηνών», δε επέτρεψαν να περάσει ο μεγάλος νεκρός από την Αθήνα.
 

Στις 24 Μαρτίου. Έφτασε με ατμόπλοιο στα Χανιά, όπου ετάφη στον Προφήτη Ηλία στο Ακρωτήρι, στο σημείο εκείνο από το οποίο μαζί με τους κρήτες οπλαρχηγούς και τον Καγιαλέ που έκανε το σώμα του ιστό για να σταθεί όρθια η σημαία, έδωσε τους απελευθερωτικούς αγώνες για το νησί και την Ένωση με τη μάνα Ελλάδα.

Σήμερα, καθυβρίζεται έως μηδενισμού, από τα ίδια εκείνα κέντρα ιδεολογικού καναλιζαρίσματος, με αυτά που χαρακτηρίζουν τη σημαία κουρελόπανο βάζοντας τους πάντα πρόθυμους χρήσιμους ηλίθιους να την καίνε ή να τη σκίζουν, φουσκώνοντας ηλιθιότητα και αμυαλιά στην υποκουλτουριάζουσα προοδευτικότητα τους.
Που εκπορεύεται μέσα από τα γνωστά κέντρα των επαγγελματιών ανθρωπιστών, των ανα τη γη ΜΚΟ των Σόρος φαουνταίσιονς.
Και του αιωνίως ανθελληνικού εβραικού κεφαλαίου.
Αυτή τη σημαία, που έκανε πάνω στο κορμί του Καγιαλέ, όλη την Ευρώπη του πνεύματος και των γραμμάτων, να κάνει τη δική της υπερ Κρητών επανάσταση και να απαιτήσουν όλοι με μια φωνή, τη δικαίωση των Κρητών αγωνιστών.
Όπως και έγινε από τους συμμάχους με τη σθεναρή διαμεσολάβηση της Ρωσίας, προς πλήρη απογοήτευση και τότε, των εβραίων και της αγγλικής ανθενωτικής διπλωματίας.

Και ακολούθησαν από τότες μύρια προπαγανδιστικά τεχνάσματα από τους ίδιους πάντα «καλοθελητές», προκειμένου να ανατρέψουν τα αποτελέσματα αυτής της Ένωσης, όπως αναλυτικά τα περιγράφομε σε παλιότερο άρθρο μας που θα βρείτε  ΕΔΩ.

http://keritisriver.blogspot.gr/2012/10/blog-post_22.html

Τεχνάσματα που φτάνουν αισίως μέχρι τις μέρες μας, μέσα από επαγγελματίες πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών της Μοσάντ και των εδώδιμων μισθωτών εφιαλτών και των χρήσιμων ηλιθίων.

Ας επανέλθομε όμως στο ιστορικό μας για να δούμε την αντιμετώπιση του βασιλικού καθεστώτος Μεταξά, από το Χανιώτικο λαό μετά το θάνατο του μεγάλου ηγέτη της Κρήτης.

Με την κατάπνιξη της επανάστασης του 1935 και την παλινόρθωση της βασιλείας, έγινε φανερό ότι με ελεύθερο κοινοβουλευτικό πολίτευμα, ήταν αδύνατο να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα το Λαϊκό κόμμα στην εξουσία και ο βασιλιάς στο θρόνο του.

Ο βασιλιάς τότε προφασιζόμενος «το ακατάστατο των εσωτερικών πραγμάτων της χώρας», αλλά προπάντων τον λεγόμενο κομμουνιστικό κίνδυνο!!! επέβαλε τη Δικτατορία της 4^ης Αυγούστου 1936.

Ένα έργο αποκλειστικά του βασιλιά και του Λαϊκού κόμματος.

Το δημοκρατικό όμως φρόνημα του ελληνικού λαού, παραμένει ακέραιο.

Με το λαό της Κρήτης να παραμένει ασάλευτος από τις δημοκρατικές και φιλελεύθερες παραδόσεις του και εντελώς κουφός στα βασιλομεταξικά κηρύγματα.

Από το πλήθος των αντιδικτατορικών γεγονότων που διαδραματίζονται καθημερινά στα Χανιά, ξεχωρίζουν τα παρακάτω τέσσερα.

Ο Μεταξάς με τον ομοιδεάτη του Γκέμπελς σε στιγμές ευφορίας

Τρεις μόλις μήνες μετά την εγκαθίδρυση της δικτατορίας, ο Μεταξάς αποφασίζει να επισκεφθεί την Κρήτη, προκειμένου να δείξει ότι το καθεστώς της 4^ης Αυγούστου, επιδοκιμάζεται από όλο τον ελληνικό λαό, με πρώτο το λαό της Κρήτης.

Για την επίσκεψη, επέλεξε την επέτειο της ηρωικής θυσίας των υπερασπιστών της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, την 7^η Νοέμβρη και τη διαδρομή Χανιά – Ρέθυμνο – Αρκάδι.
Υπολογίζοντας ότι ο κρητικός λαός θα τον ρένει με ροδοπέταλα και ανθοδέσμες.
Μια μικρή στάση εδώ, για να θυμίσομε την πάγια αυτή τακτική όλων των επικυρίαρχων και των ολοκληρωτικών καθεστώτων, να επιδεικνύουν τη δύναμη και την ισχύ των, σε ημερομηνίες ιερές στη μνήμη των θυμάτων τους. Είναι πάντα ο κατάλληλος τρόπος, για να υποδουλώσεις και ψυχικά το δούλο ή τον υπήκοο.

Στις μέρες μας, χρησιμοποιούνται από τα κέντρα της παγκοσμιοποίησης και συμβολισμοί μέσα από την πίστη των υποψήφιων δούλων για την πλήρη καθυπόταξη τους, αν θυμηθούμε την βαθύτερη χρήση στις μέρες μας του «έναντι πινακίου φακής» στην επιβολή της «κάρτας του πολίτη», ως θεσμό της επερχόμενης παγκόσμιας διακυβέρνησης στο οργουελιανό αύριο που ετοιμάζουν οι σχιζοφρενείς της γης, με πάντοτε κυρίαρχο στα σχέδια, τον ίδιο φορέα των ανθελληνικών προπαγανδιστικών προσπαθειών, όπως τις αναφέραμε πιο πάνω για την Ένωση της Κρήτης με τη μάνα Ελλάδα.

-Ναι, για τους εβραίους μιλάμε πάντα. Είτε απ ευθείας, είτε μέσω της εγγλέζικης ή άλλης διπλωματίας.

Σήμερα έχουν και τις στρατιές των ΜΚΟ και των χρήσιμων ηλιθίων των antifa και antira καραμελακιών, με φασιστική στριχνίνη.

Πάμε παρακάτω λοιπόν…

Στο λιμάνι των Χανίων φτάνει ο Μεταξάς το πρωί της 7^ης Νοεμβρίου 1936, με πολεμικό πλοίο.

Μόλις πάτησε το πόδι του στην αποβάθρα βλέπει έκπληκτος, εκτός από το στρατό και τη χωροφυλακή, τον γενικό διοικητή Κρήτης που ο ίδιος είχε διορίσει, μόνο ένα μικρό αριθμό μαθητών παραταγμένο στην υποδοχή.
Ο λαός των Χανίων στο σύνολο του, απουσίαζε, όχι όμως και από έντονες και πολύ χαρακτηριστικές αποδοκιμασίες.

Μια ομάδα από τα ανυπότακτα ηρωικά νιάτα των Χανίων, που παραμόνευε στο τζαμί του λιμανιού και μόλις ο Μεταξάς προχώρησε λίγα βήματα, με κραυγές άρχισε τις αποδοκιμασίες.

- Ζήτω η Δημοκρατία !Θάνατος στο φασισμό !Κάτω η 4^η Αυγούστου !

Ταυτόχρονα, πλήθος προκηρύξεων με αντιδικτατορικά συνθήματα πλημύρισε την προκυμαία, την πόλη και την ύπαιθρο.

Η αστυνομία κατάφερε να συλλάβει το Λεωνίδα Καλιβρετάκη, που χωρίς να φοβηθεί το Μεταξά, τους πραίτορες και τους ρουφιάνους του, τον πλησίασε και κραύγασε στα αυτιά του.

- Κάτω η δικτατορία, Ζήτω η Δημοκρατία !
Οι εκδηλώσεις εξακολούθησαν σε κάθε βήμα του, οπότε θορυβημένος, επιβιβάστηκε βιαστικά σε αυτοκίνητο και με πολυάριθμη στρατιωτική συνοδεία, άρχισε τη διαδρομή Χανιά – Ρέθυμνο – Αρκάδι.
Σε κάθε χωριό, σε κάθε σταυροδρόμι, ο δικτάτορας περίτρομος και κατηφής, έβλεπε τις ίδιες εικόνες και άκουγε τα ίδια λόγια.
- Ζήτω η Δημοκρατία, Θάνατος στο φασισμό !

Αυτό μας θυμίζει το ίδιο αδούλωτο πνεύμα του κρητικού λαού, με την αποκοτιά της επίσκεψης στις μέρες μας από τον ευτραφή πολιτικό όγκο τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τη νίλα που υπέστη σε όλα τα μέρη που τόλμησε να επισκεφτεί, αναβάλλοντας ή ματαιώνοντας τις παρουσιάσεις και τα ραντεβού του, όπως αναλυτικά θα τα βρείτε ΕΔΩ.

http://keritisriver.blogspot.com/2013/07/Anepithymitos-o-Benizelos-sta-Xania.html

Ο Μεταξάς και τα όργανα του, δεν φρονηματίστηκαν από τα παραπάνω γεγονότα. Πίστεψαν πως η άγρια και απάνθρωπη τρομοκρατία που ασκούσαν τα θλιβερά όργανα τους, θα είχε δαμάσει το φρόνημα του λαού της Κρήτης.

Στις αρχές του 1937 μαζί με το βασιλιά, άρχισαν να περιοδεύουν στα διαμερίσματα της χώρας.

Επειδή στις πόλεις που επισκέπτονταν τους υποδεχόταν τυπικά χωρίς αποδοκιμασίες, ο Μεταξάς και τα όργανα του πίστεψαν ότι και στην Κρήτη, θα έχουν αλλάξει τα πράγματα με την τρομοκρατία που ασκούσαν τα όργανα του Μανιαδάκη.(το ίδιο πίστεψε και ο θλιβερός Μπένυ με τα δικά του όργανα των πρετεντέρηδων και των ΜΜΕ).

Πίστεψαν λοιπόν, πως αν ο βασιλιάς επισκευτεί ο ίδιος το νησί, δεν θα αποδοκιμαστεί.

Και μια και δυο, κοστουμαρίστηκαν, πήραν και το βασιλιά παρεάκι και αρχές του Μάη, ροβόλησαν για τα Χανιά.

Βασιλιάς, Μεταξάς, λακέδες των ανακτόρων και ολόκληρος στρατός από χαφιέδες σαν τα κοράκια, καταφτάνουν με πολεμικό πλοίο στα Χανιά.

Στην αποβάθρα περίμεναν ο Γενικός Διοικητής Κρήτης, ο Δήμαρχος Χανίων, ο Δεσπότης, ο Αρχιραβίνος, ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι, στρατός σε παράταξη και οι πάντα απαραίτητοι, αναρίθμητοι χαφιέδες.

Μόλις ο βασιλιάς προχώρησε λίγα βήματα από την αποβάθρα, τον πλησίασε ο λαοπρόβλητος Δήμαρχος Χανίων Γιάννης Μουντάκης, που προσφώνησε το βασιλιά μεγαλόφωνα, με τα παρακάτω λόγια.

«Μεγαλειότατε. Ο λαός της πόλης Χανίων, Σας καλωσορίζει και εύχεται πολλά τα έτη της βασιλείας Σας. Ως εκπρόσωπος και διερμηνέας των εθνικών και πατριωτικών πόθων του λαού, που έχω την τιμή να αντιπροσωπεύω ως Δήμαρχος, υποβάλλω μετά σεβασμού την ομόθυμον προσδοκίαν του, να καταλύσετε το δυνατόν ταχύτερον την δικτατορίαν και να επαναφέρετε το κοινοβουλευτικό πολίτευμα……..».

Μουντάκης Ιωάν. Δήμαρχος Χανίων

Στο σημείο αυτό του λόγου του δημάρχου και χωρίς να τον αφήσει να τελειώσει αλλά και χωρίς καμία απάντηση, ο βασιλιάς προχώρησε με την ακολουθία του.

Δυο αξιωματικοί, εμπόδισαν το Δήμαρχο να συνεχίσει.

Ο βασιλιάς με τα Μεταξά και τους λακέδες τους, περισσότερο ταράχτηκαν από την πρωτοφανή γι αυτούς υποδοχή, παρά από τα λόγια του Δημάρχου.

Προχώρησαν ανάμεσα στις διπλές σειρές στρατιωτών μέχρι την Τριμάρτυρη τη μητρόπολη των Χανίων, για την τυπική δοξολογία.

Την ίδια ώρα όμως, πλήθος προκηρύξεων της δημοκρατικής νεολαίας Χανίων σκορπιζόταν σε όλη την περιοχή.

Το πρωινό εκείνο, κανείς πολίτης δεν κυκλοφορούσε στους δρόμους της πόλης, που έμοιαζαν έρημοι, με όλα τα πορτοπαράθυρα κλειστα.

Μόνο τρομαγμένοι χαφιέδες και χωροφύλακες έσπαζαν την ερημιά της πόλης τριγυρνώντας προς ανεύρεση στασιαστών.

Η αποδοκιμασία προς τους ανεπιθύμητους επισκέπτες, κορυφώθηκε από τη Δημοκρατικη Νεολαία Χανίων, με το εξής περιστατικό.

Το απόγευμα της ίδιας μέρας έγινε επίσημη δεξίωση από το Γενικό Διοικητή Κρήτης στο μέγαρο του Φιλολογικού Συλλόγου «Ο Χρυσόστομος».

Στην αίθουσα είχαν μαζευτεί ο βασιλιάς, ο Μεταξάς, στρατιωτική και αστυνομική ηγεσία, δημόσιοι υπάλληλοι, «χαφιέδες, ρουφιάνοι και δημοσιογράφοι», όπως λέμε και σήμερα.

Την ώρα της συγκέντρωσης, τα παλικάρια της Δημοκρατικής Νεολαίας Χανίων με επικεφαλής τον αγωνιστή της δημοκρατίας Διονύση Μάντακα, κατάφεραν να κόψουν την παροχή ρεύματος από το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Αγυιάς και η αίθουσα βυθίστηκε στο σκοτάδι.

Αυτή ήταν η υποδοχή που χάρισε ο δημοκρατικός λαός των Χανίων στο λαομίσητο βασιλιά και στην μεταξική κουστωδία του.

Το 1938 στην επέτειο του θανάτου του Βενιζέλου, που στον τάφο του στο Ακρωτήρι γινόταν το ετήσιο μνημόσυνο, πραγματοποιήθηκε και πάλι έντονη αποδοκιμασία της βασιλομεταξικής δικτατορίας.

Ο αγωνιστής της δημοκρατίας δικηγόρος Ευτ. Παλλήκαρης, ως εκπρόσωπος του Αντιφασιστικού Μετώπου, στο λόγο που εκφώνησε στον τάφο του Βενιζέλου, κατηγόρησε απροκάλυπτα το τυραννικό καθεστώς της 4^ης Αυγούστου, λέγοντας τα εξής.
 «Ο Ελευθέριος Βενιζέλος υπήρξε αγωνιστής της λευτεριάς της Κρήτης και δημιουργός της Ένωσης με τη Μητέρα Ελλάδα. Αν σήμερα ζούσε, δεν θα καταδεχόταν τις αλυσίδες της δικτατορίας. Θα τις σπούσε με τον αγώνα του, με τον αγώνα του ελληνικού λαού, που θάταν ο ίδιος επικεφαλής του….».

Τα τελευταία λόγια του, σκέπασε μια μυριόστομη κραυγή.
 «Κάτω η δικτατορία! Ζήτω η Δημοκρατία!...»

Οι χαφιέδες και τα αστυνομικά όργανα που την ώρα αυτή ήταν στο χώρο του μνημοσύνου, δεν τόλμησαν να κινηθούν.

Μια λαοθάλασσα άρχισε να κατεβαίνει με επικεφαλής τον Ευτύχη Παλλήκαρη και μια βροντερή κραυγή από  τα πλήθη συντάραξε τον τόπο.

 «Θάνατος στο φασισμό ! Ζήτω η Δημοκρατία !».

Η ΕΝΟΠΛΗ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ 29 ΙΟΥΛΗ 1938

Τελικά, μέσα στον ίδιο χρόνο η αντιδικτατορική παρόρμηση του λαού των Χανίων, βρήκε την έκφραση της στη ένοπλη εξέγερση της 29^ης Ιούλη του 1938.

Η ηγεσία του κινήματος. Αριστερά, ο Αριστομ. Μητσοτάκης

Πολιτικοί ηγέτες του Νομού Χανίων προ της δικτατορίας ήταν οι βουλευτές που εκλέχθηκαν στις εκλογές του Μαρτίου 1936 και πολλοί άλλοι πολιτευόμενοι, εκπρόσωποι σωματείων, συνδικαλιστικών οργανώσεων και φορέων, που δεν έκρυβαν την εχθρότητα τους προς τη δικτατορία του Μεταξά.

Φανερός και επικίνδυνος εχθρός της δικτατορίας ήταν και ο στρατηγός Μανώλης Μάντακας, που πρώτος στην Ελλάδα στράφηκε εναντίον της.

Οι βουλευτές των Χανίων της προδικτατορικής βουλής Αριστομένης Μητσοτάκης(1), Μανώλης Μπακλατζής και Μανούσος Βολουδάκης μαζί με το δήμαρχο Χανίων Γιάννη Μουντάκη και το φυγόδικο στρατηγό Μανώλη Μάντακα, ύστερα από συνεννόηση μεταξύ τους και με μέλη του ΚΚΕ που βρίσκονταν στα Χανιά, αποφάσισαν να ανατρέψουν με επανάσταση τη δικτατορία και να επαναφέρουν το κοινοβουλευτικό πολίτευμα στη χώρα.

Η εξέγερση ορίστηκε να γίνει τις πρώτες πρωινές ώρες της 29ης Ιουλίου 1938. Μία ημέρα πριν, στις 28 Ιουλίου και ώρα 11 το πρωί, συγκλήθηκε σύσκεψη στο ιατρείο του δημάρχου της Πόλης Ιωάννη Μουντάκη.

Μόνο που αυτό που έγινε εκεί δεν ήταν σύσκεψη συνωμοτών που ετοιμάζουν εξέγερση, αλλά πανηγύρι.

Γράφει ο Βαγγέλης Χατζηαγγελής.  «Πήγαμε δύο από τη Φιλική Εταιρεία. Περιμέναμε σύσκεψη της Επαναστατικής Επιτροπής και βρήκαμε σύναξη στελεχών. Ο Μητσοτάκης που τις τελευταίες μέρες είχε πάρει τα μέτρα του για ν' αποφύγει τη σύλληψη, έστειλε τους αντιπροσώπους του. Αντιπροσώπους έστειλαν και οι βενιζελικοί. Ηταν κι ο αντιπρόσωπος της κομμουνιστικής οργάνωσης Χανίων. Ολοι - όλοι καμιά δεκαπενταριά... Κανένα μέτρο προφύλαξης. Πειράγματα, αστεία, φωνές.

Μερικοί περίεργοι από τα γειτονικά μαγαζιά - το ιατρείο βρισκόταν στο κέντρο της παλιάς πόλης κοντά στην πλατεία της Σπλάντζιας - ήρθαν να ρωτήσουν τι συμβαίνει.

«Ο δήμαρχος βαφτίζει» ήταν η απάντηση. Οι περίεργοι δεν έμειναν ικανοποιημένοι, έλεγαν κανένα χωρατό, χαμογελούσαν πονηρά, έφευγαν.

Ενας είπε: «Καλά κρασιά». Αλλος: «Η ώρα η καλή».

Ο Αριστομένης Μητσοτάκης αναγνωριζόταν ως πολικός αρχηγός και ο Μανώλης Μάντακας(2) ως στρατιωτικός αρχηγός.

Με προκήρυξη που έβγαλαν, κάλεσαν το λαό της πόλης σε συλλαλητήριο το πρωί της 29 Ιουλίου 1938 στην πλατεία Ελ. Βενιζέλου, το γνωστό Σαντριβάνι, στο ενετικό λιμάνι.

Ο λαός ανταποκρίθηκε και αφού γέμισε η πλατεία και οι γύρω δρόμοι, από το μπαλκόνι της λέσχης «BIM» μίλησαν ο Μητσοτάκης και ο Μανώλης Μπακλατζής, καλώντας το λαό σε ένοπλο αγώνα προκειμένου να γκρεμίσουν το δικτατορικό καθεστώς.

Άντρες κάθε ηλικίας, έτρεξαν στη στρατιωτική αποθήκη της συνοικίας Καστέλι στο τζαμί Μουσσά Πασά και αφού έσπασαν την πόρτα, πήραν όσα όπλα και φυσέκια βρήκαν μέσα.

 

Πρακτικα της Επαναστατικης
Επιτροπης

Ο οπλισμένος λαός έγινε κύριος της κατάστασης. Όμως παρά τη μεγάλη αρχική επιτυχία της εξέγερσης, πολύ γρήγορα φάνηκε πως οι πρωτεργάτες ενέργησαν πρόχειρα και αμελέτητα.

Καμιά μελετημένη προετοιμασία, καμιά προσυνεννόηση με νε τους δημοκρατικούς ηγέτες των άλλων νομών της Κρήτης δεν είχε προηγηθεί και το καταπληκτικότερο,

Δεν είχε καν ειδοποιηθεί ο στρατιωτικός αρχηγός του κινήματος στρατηγός Μανώλης Μάντακας.

Τα ξημερώματα της μέρας του συλλαλητηρίου, έστειλαν αγγελιαφόρους να τον βρούν στη Μαδάρα των Λευκών Ορέων και να τον καλέσουν να έρθει στα Χανιά για τη στρατιωτική οργάνωση.

Ο Μάντακας κατάφερε να φτάσει στα Χανιά στις 2 το μεσημέρι της 29^ης Ιουλίου, επικεφαλής ομάδας ένοπλων Λακκιωτών.

Φτάνοντας στα γραφεία της 5^ης μεραρχίας στη συνοικία Καστέλι της πόλης, γρήγορα αντιλήφθηκε ότι ήτα πολύ αργά για δράση εντός της πόλης και χωρίς καθυστέρηση, μαζί με τους Λακκιώτες συντρόφους του και άλλους οπλοφόρους, αναχώρησε για τα Λευκά Όρη.

Η αποτυχία του κινήματος οφειλόταν σε δυο βαριά λάθη των πρωτεργατών.

Πρώτο. Αμέσως μετά το συλλαλητήριο, αντί αντι να συλλάβουν το Γενικό Διοικητή και τα όργανα της δικτατορίας, τα άφησαν ανενόχλητα. Ο γενικός διοικητής και ο αρχηγός χωροφυλακής, ειδοποίησαν τους νομάρχες Ρεθύμνου και Ηρακλείου να στείλουν στρατιωτικές δυνάμεις στα Χανιά και να ειδοποιήσουν την Αθήνα.

Πριν από το μεσημέρι, στρατός και χωροφυλακή φτάνουν από το Ρέθυμνο, ενώ η χωροφυλακή Χανίων ανασυντάχθηκε και άρχισε τη δράση της.

Δεύτερο. Οι πρωτεργάτες του κινήματος από την αρχή πήραν λάθος δρόμο, στρεφόμενοι αποκλειστικά και μόνο εναντίον του Μεταξά και καλώντας το βασιλιά να τους βοηθήσει να διώξουν το Μεταξά.

Τα κείμενα των δυο προκηρύξεων που οι πολιτικοί αρχηγοί της εξέγερσης συνέταξαν, τύπωσαν και κυκλοφόρησαν το πρωί της 19^ης Ιουλίου 1935, αποδεικνύει την εντελώς λαθεμένη τακτική που ακολούθησαν.

ΠΡΟΣ ΤΟ ΛΑΟ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΝ

Η απαισία δικτατορία η οποία από διετίας επίεζε και εκαταδυνάστευεν τον Ελληνικόν λαόν κατελύθη σήμερον δια της δυνάμεως του λαού και του στρατού.

Η Επιτροπή καλεί τον Κρητικόν λαόν όπως διακηρύξει την εμμονήν προς την ελευθερίαν και την απόφασιν του όπως μη δεχθεί ποτέ τυραννίαν και ζητήσει από τον Βασιλέα παρα το πλευρόν του οποίου τίθεται να επαναφέρει το Σύνταγμα εις ό και ο ίδιος ωρκίσθη και δια διαγγέλματος του, υπεσχέθη εις τον Ελληνικόν λαόν.

Προς τούτο καλούμεν τον Κρητικόν λαόν εις συλλαλητήριον και περι ώραν 10.30 π.μ. σήμερον εις την πλατείαν Ελευθερίου Βενιζέλου.

Χανιά 29 Ιούλη 1938

Η Επιτροπή

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΡΗΤΙΚΟΝ ΛΑΟΝ

Μετά δυο έτη σκλαβιάς και καταισχύνης ο λαός της δημοκρατικής Κρήτης σύσσωμος και μονιασμένος κατέλυσε σήμερον το κράτος της 4^ης Αυγούστου, ανέκτισεν την ελευθερίαν του και ζήτησε από τον Ανώτατον ρυθμιστή του Πολιτεύματος τον Βασιλέα των Ελλήνων την πιστήν τήρησιν του Συντάγματος όπως υπεσχέθη κατά την παλινόρθωσιν Αυτού και απόλυτονσεβασμόν των ελευθεριών του.

Δεν αμφιβάλλομεν ότι και η λοιπή Κρήτη, όπως και ολόκληρη η Ελλάς, της οποίας η τόσο ένδοξος ιστορία κατακυλιδώθη από το καταλυθέν αντιλαικόν καθεστώς, θ ακολουθήση το παράδειγμα μας δια την αναστήλωσιν τν Συνταγματικών θεσμών.

-         Εις τα όπλα λοιπό συμπατριώται !

-         Ζήτω ο Ελληνικός Λαός !

-         Ζήτω ο Βασιλεύς !

-         Ζήτω η Κρήτη !

Η Κεντρική Επαναστατική Επιτροπή.

Ενώ το πρωί της 29ης Ιούλη του 1938, από τον Σταθμό Ασυρμάτου των Χανίων μεταδόθηκε το παρακάτω διάγγελμα.

«Προς την Α. Μ. τον Βασιλέα

Προς τας ενόπλους δυνάμεις

Προς τον ελληνικό λαό

Στρατός και λαός αδελφωμένοι κατέλυσαν αρχάς λαομισήτου τυραννίας εκπροσωπούμενης υπό του στρατηγού Μεταξά. Ανακτήσας ελευθερίας αυτού απευθύνεται προς την Α. Μ. τον Βασιλέα και ζητεί την άμεσον απομάκρυνσιν της τυραννικής Κυβερνήσεως Μεταξά, την αποκατάστασιν του κράτους του νόμου και των λαϊκών ελευθεριών και τον σχηματισμόν Κυβερνήσεως Εθνικής Σωτηρίας εκ των αρίστων Ελλήνων, αδιακρίτως πολιτικών παρατάξεων, προς αντιμετώπισιν των αμεσοτάτων εσωτερικών και εξωτερικών κινδύνων, τους οποίους διατρέχει η χώρα μας και διά την δημιουργίαν μιας νέας Ελλάδος, πράγματι ηνωμένης ψυχικώς και ικανής να αντιμετωπίση με σθένος και φρόνησιν τας δυσκόλους στιγμάς, που διέρχεται η ανθρωπότης. Με αδελφικόν χαιρετισμόν προς τας ενόπλους δυνάμεις και ολόκληρον τον λαόν. Ζήτω Ο Βασιλεύς, ζήτω η Ελλάς.

Η Επαναστατική Επιτροπή:

Μητσοτάκης, Βολουδάκης, Μουντάκης, Παΐζης, Μάντακας στρατιωτικός διοικητής».

Ο στρατηγός Μανώλης Μάντακας

Ζητούσαν δηλαδή από το βασιλιά, το στυλοβάτη του Μεταξικού καθεστώτος, να στηρίξει τους πολιτικούς στόχους του κινήματος και να ανατρέψει το Μεταξά.

Εδώ δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε τις παραινέσεις κάποιων σύγχρονων επαναστατών προς τον Παπούλια τον επονομαζόμενο «επαναφορτιζόμενο», να φροντίσει για την τήρηση του Συντάγματος και την εφαρμογή του άρθρου 120, καταλύοντας τη λαομίσητη Σαμαροβενιζελική ολιγαρχία των μνημονίων.

Η ιστορία λοιπόν κύκλους κάνει, αλλά εμείς αμετανόητοι θες, άννοοι θες, ανιστόρητοι, όπως θέλεις το παίρνεις, εξακολουθούμε πάντα στα ίδια λάθη, ξεχνώντας το παλιό ριζίτικο.
«Χωρίς νεκρούς η Λευτεριά
ζάλο ποτές δεν κάνει.
Γιατι ν’ η κατοικία τζη
στου ντουφεκιού την κάνη…»

Τα κείμενα λοιπόν των δυο προκηρύξεων, μιλούν με αρκετή σαφήνεια για τη λαθεμένη πορεία που ακολουθήθηκε από την αρχή.

Οι λάθος χειρισμοί επέτρεψαν στη χωροφυλακή, το στρατό καιτα όργανα της δικτατορίας να δράσουν ταχύτατα, εξοντώνοντας την επανάσταση.

Καληώρα σαν τα στημένα ραντεβού στο Σύνταγμα με τα ΜΑΤ και τους κουκουλοφόρους των πρετοριανών.

Δύο αεροπλάνα ρίχνουν στην πόλη μια προκήρυξη του Δικτάτορα Μεταξά ο οποίος δήλωνε αποφασισμένος να πατάξει «τους στασιαστάς διά παντός μέσου», ενημερώνοντας ταυτοχρόνως ότι «παντού της Ελλάδος επικρατεί απόλυτος τάξις και ησυχία».

Σε λίγο άρχισε η αντίστροφη μέτρηση.

Ο Σφακιανάκης είχε ενημερώσει και κινητοποιήσει τις αρχές. Εναντίον των εξεγερμένων κινήθηκαν ισχυρές δυνάμεις. Περίπολοι γέμισαν τους δρόμους και άρχιζαν να αφοπλίζουν τους ένοπλους επαναστάτες όπου τους έβρισκαν. Αντίσταση ουσιαστική δεν υπήρξε, γιατί δεν είχε προβλεφτεί κάτι τέτοιο. Στα γραφεία της Μεραρχίας η Χωροφυλακή συνέλαβε τον Μάντακα, ο οποίος ουσιαστικά ούτε που περίμενε μια τέτοια εξέλιξη.

Κατάφεραν όμως να τον απελευθερώσουν λίγο αργότερα οι Λακκιώτες.

Στις 12.50 το μεσημέρι ο Σφακιανάκης τηλεγραφούσε στην Κυβέρνηση: «Η Γενική Διοίκησις, το Σύνταγμα και τα λοιπά δημόσια καταστήματα ανακατελήφθησαν. Οι στασιασταί διελύθησαν». Το απόγευμα της ίδιας ημέρας μέσω ραδιοφώνου ολόκληρη η Ελλάδα άκουγε ανακοίνωση του υφυπουργείου Τύπου με την οποία αναγγελλόταν η πλήρης καταστολή του κινήματος.

«Χθες την νύκτα ομάς 400 περίπου ενόπλων υπό την ηγεσίαν των Μητσοτάκη, Μουντάκη και Χατζηαγγελή εισήλθεν εις την πόλιν των Χανίων και επωφελούμενη της ελλείψεως στρατιωτικής δυνάμεως, κατέλαβε την πόλιν. τα αίτια και οι σκοποί του απονενοημένου του κινήματος παραμένουν μέχρι της στιγμής άγνωστα. ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως ειδοποιηθείς αμέσως διέταξε εν τω άμα την αποστολην ισχυράς στρατιωτικής ναυτικής και αεροπορικής δυνάμεως”

Φυλακισμένοι για συμμετοχή στο κίνημα

Τις πρώτες απογευματινές ώρες, πυκνές περιπολίες στρατού και χωροφυλακής ξεχύθηκαν στους δρόμους της πόλης και συνελάμβαναν οπλισμένους, διασκόρπιζαν συγκεντρώσεις και γενικά αποκαθιστούσαν «την διασαλευθήσαν τάξιν και την ασφάλειαν».

Όταν δε οι πρωτεργάτες πληροφορήθηκαν τη δράση της χωροφυλακής και του στρατού, αντί να έστω και την τελευταία στιγμή να συνέλθουν και να αντιδράσουν με οπλισμένους και αποφασισμένους οπαδούς τους, αναχώρησαν από τα Χανιά και σκαρφάλωσαν στη Μαδάρα των Λευκών Ορέων.

Αυτή τη θλιβερή κατάληξη είχε μια λαϊκή εξέγερση, που σε άλλα χέρια θα είχε θετικό αποτέλεσμα, με ένα λαό σύσσωμο στο πλευρό της.

Την άλλη μέρα 30 Ιουλίου 1938, τα όργανα του Μεταξά πανηγύρισαν.

Πρώτη πράξη των δημοσίων αρχών ήταν να καλέσουν τα διορισμένα συμβούλια των επαγγελματικών και εργατικών σωματείων σε δοξολογία και έκδοση και κυκλοφορία των παρακάτω προκηρύξεων.

ΠΡΟΚΗΡΥΞΙΣ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΤΙΜΙΟΝ ΛΑΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ

ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΧΑΝΙΩΝ

Ολίγοι απονενοημένοι παράφρονες ευρισκόμενοι εις πλήρη δυσαρμονία προς τα αισθήματα του τιμίου Κρητικού λαού ο οποίος παλλόμενος από Πατριωτικά ιδανικά είναι παραπλεύρως προς την Εθνικήν Κυβέρνησιν, ετόλμησαν να επιζειρήσουν πράξιν στασιαστικήν, ήτις μετ επικράτησιν ελαχίστων ωρών ευρεθείσα προ της αποδοκιμασίας σου φιλότιμε λαέ των Χανίων, εφυλλορρόησε κατά τον οικτρότερον τρόπον.

Ποία ήτο η ηθική αξία των ταραξιών το αντελήφθησαν όλοι από την αξαπολυθήσαν αναρχίαν ανηλίκων και αλητοπαίδων.(καλο αυτό)

Ευτυχώς η παράφρων εκδήλωσις απέτυχεν.

Δια ταύτα καλούμεν ολόκληρον την κοινωνίαν Χανίων ΣΗΜΕΡΟΝ(επιτακτικά) Σάββατον και ώραν 10.30 π.μ. εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν ίνα τελέσομεν Δοξολογίαν και ενώσομεν όλοι μαζί τας ευχαριστίας μας διότι η πλήξασα την πόλιν Χανίων αναρχική εκδήλωσις κατεστάλη χωρίς μεγάλας θυσίας.

Επίσης εις τας 11.30 ήτοι μετά την Δοξολογίαν θα συνέλθομεν πάντες εις το κηποθέατρον Πάνθεον ίνα εκδηλώσομεν τα αισθήματα της πόλεως Χανίων εις τον υπουργόν Γ. Δ. Κ. και Γενικόν Γραμματέα Δ/νσεως, παρακαλέσομεν δε τούτους όπως εξακολουθήσουν το έργον των εργαζόμενοι όπως και πρότερον δια τα συμφέροντα της νήσου μας.

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Μιχ. Μαρκουλάκης Πρόεδρος Εργατικού Κέντρου

Κων. Αναστασάκης Πρόεδρος Εμπ. Επιμελητηρίου

Εμμαν. Χάλαρης Πρόεδρος Ομοσπονδίας Επαγγελματιών

Χαρ. Πωλογιώργης Πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Χανίων

Εδώ θυμόμαστε τις ισχνές φασίζουσες και τρομοκρατικές μειοψηφίες της σχολής Πρετεντέρη και λοιπών αυλοκολάκων, αλλά και την κατάφορη κοροϊδία του ελληνικού λαού από την πάντοτε αντιλική εξουσία, στην απαξιωτική παράφραση της εκάστοτε λαικής εντολής, χρησιμοποιώντας πάντα το περίφημο καταπραϋντικό του νομοταγή, ή φιλότιμου λαού, χωρίς να ξεχνούν βέβαια και το άλλο ταχυδακτυλουργικό, περί «πατριωτικού καθήκοντος» όταν θέλουν να σε γονατίσουν στη δουλεία τους.

Οι πρωτεργάτες της εξέγερσης, ασφαλίστηκαν στις Μαδάρες όπως αναφέραμε και πιο πάνω, όπου δεν έφτασε ποτέ η δύναμη των τυράννων.

Ακόμα κι από τις Μαδάρες θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν τον ξεριζωμό και αφανισμό της, γιατί μαζί τους είχαν την πλειοψηφία του λαού της Κρήτης και της Ηπειρωτικής Ελλάδας.

Αντί όμως του ένοπλου σκληρού αγώνα μέχρι τελικής νίκης, προτίμησαν το συμβιβασμό, με εξαίρεση το στρατηγό Μανώλη Μάντακα.

Γρήγορα η βασιλομεταξική δικτατορία ήρθε σε φιλική επαφή και συνεννόηση με τους πολιτικούς φυγάδες της εξέγερσης, μιας και

οι Μεταξικοί κύκλοι έτρεμαν στην προοπτική έναρξης ένοπλου αγώνα στις Μαδάρες.

Με την άμεση γρήγορη και συστηματική επέμβαση της προστάτιδας του βασιλιά Αγγλίας, πραγματοποιήθηκε συμβιβασμός με τους επαναστάτες.

Οι φυγάδες επιβιβάστηκαν σε βενζινόπλοιο που τους προμήθευσαν οι πράκτορες της Ιντέλιτζεντ Σέρβις και μεταφέρθηκαν στην Αγγλοκρατούμενη Κύπρο. Εκεί παρέμειναν και σε όλη τη διάρκεια του πολέμου.

Στην Κρήτη επανήλθαν μετά την Κατοχή, εκτός από τον Αριστομένη Μητσοτάκη που απεβίωσε στην Κύπρο.

Ο μόνος από τους πρωτεργάτες της εξέγερσης που αρνήθηκε να συμβιβαστεί ήταν ο στρατηγός Μανώλης Μάντακας. Συνέχισε τον αγώνα εναντίον της δικτατορίας και αμέσως μετά κατά των Γερμανών κατακτητών.

Η εξέγερση που πραγματοποιήθηκε στα Χανιά στις 19 Ιούλη 1938 μας θυμίζει ένα άλλο αγώνα του ίδιου λαού, 52 χρόνια ακριβώς αργότερα, αυτή τη φορά εναντίον της βάσης του θανάτου, της αμερικάνικης ιμπεριαλιστικής πολιτικής στο Ακρωτήρι Χανίων, στο μεγαλύτερο αντιβασικό κίνημα της Ευρώπης, που έγινε στην πλατεία Δικαστηρίων της πόλης, στις 23 Ιούλη του 1990, κράτησε μια βδομάδα και θα βρείτε αναλυτικά

 ΕΔΩ

http://keritisriver.blogspot.gr/2012/11/Mia-eksegersi-kai-enas-agonas-poy-den-dikaiothike-pote-23-ioyli-90.html

Η ΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΞΑ ΚΑΙ

Ο ΑΦΟΠΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Μάταια η δικτατορία προσπαθεί να τρομοκρατήσει εξαπολύοντας άγριο διωγμό εναντίον όσων είχαν τολμήσει να την αμφισβητήσουν. Συλλήψεις, διώξεις, βασανισμοί είναι το μόνιμο μοτίβο και όχι μόνο στα Χανιά.

Την 1η Αυγούστου με προκήρυξή τους οι Κρητικοί της Αθήνας και του Πειραιά επιδοκιμάζουν την εξέγερση και καταγγέλουν την δικτατορία για τις μαζικές συλλήψεις 500 Κρητικών σε Αθήνα και Πειραιά και για πλήθος συλλήψεων στη Θεσσαλονίκη.

Στα Χανιά στρατιωτικός νόμος και διαγγέλματα.

Ο στρατιωτικός διοικητής Σακόραφος καλεί «πάντας να παραδώσωσι τα εις χείρας των όπλα και στρατιωτικά είδη», απαγορεύει την κυκλοφορία καθ’ ομάδας και την κυκλοφορία πέραν της 10ης νυκτερινής.

Στέλνεται στο νησί στρατός, πολεμικά, χωροφυλακή, με επικεφαλής το γνωστό Κουρεμπανά.

Διορίζεται στρατιωτικός διοικητής Κρήτης ο μετέπειτα «μεγάλος πατριώτης» της κατοχής Τσολάκογλου.

Όμως οι προσκλήσεις και οι απειλές για την παράδοση των όπλων πέφτουν στο κενό. Ο λαός τα φυλάει σαν τα μάτια του. Στις 11 Αυγούστου κατεβαίνει στα Χανιά ο ίδιος ο υπουργός στρατιωτικών Παπαδήμας με πρώτη του σκοτούρα τα όπλα και ιδιαίτερα η παράδοση των χιλίων περίπου σύγχρονων όπλων που οι επαναστάτες είχαν αφαιρέσει από τις στρατιωτικές αποθήκες.

Οι προσπάθειες του Τσολάκογλου και των διαδόχων του έμειναν χωρίς αποτέλεσμα, και ο μερικός εθελοντικός αφοπλισμός επετεύχθη μόνον μετά την εκδήλωση της Ιταλικής επίθεσης το 1940, όταν οι εφημερίδες γέμισαν με τις εκκλήσεις του καθεστώτος:

 «Κρήτες, μια από τας μεγαλύτερος υπηρεσίας που δύνασθε να προσφέρητε εις την αγωνιζομένην Πατρίδα μας, είναι να παραδώσητε τα υπό την κατοχήν σας ευρισκόμενα παντός είδους πολεμικά όπλα — Η Πατρίς θα σας ευγνωμονεί».

 Το πόσο προσχηματική ήταν αυτή η έκκληση προκύπτει από το γεγονός ότι αρκετά από τα 60.000 περίπου όπλα που συγκεντρώθηκαν με αυτόν τον τρόπο ουδέποτε απεστάλησαν στο μέτωπο, αλλά παρέμειναν κλάΐδωμένα στις αποθήκες, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων.

Αυτό είχε σαν τραγικό αποτέλεσμα, η έναρξη της ιστορικής Μάχης της Κρήτης, να βρει τον Κρητικό λαό άοπλο στο όνομα της τάξης και ασφάλειας του λαομίσητου μεταξικού καθεστώτος.
Παρ όλα αυτά, αυτός ο λαός κόντρα στα στον πολιτικό δοσιλογισμό και τη μικρότητα της πολιτικής ηγεσίας, έγραψε την δική του εποποιία και δόξασε για άλλη μια φορά την παράδοση και την ιστορία του, πολεμώντας με τζουγκράνες, στυλιάρια, με νύχια και με δόντια τους από αέρος χιτλερικούς δολοφόνους, συνεχίζοντας τον αγώνα του με τα ίδια τα όπλα των νεκρών γερμανών.

Ακολουθώντας πιστά την παράδοση του και πάνω στους στίχους από το Διγενή Ακρίτα.

«Απούχει άρματα ας κρατά κι απού δεν έχει ας βρίσκει...»

Και κάνοντας την υφήλιο να σκύψει με σεβασμό και δέος στο μεγαλείο και τη δύναμη αυτού του λαού, όπως περιγράφομε σε ειδικά αφιερώματα για την

Μάχη της Κρήτης,
ΕΔΩ

Και ΕΔΩ

http://keritisriver.blogspot.com/2014/08/To-rizitiko-tragoydi-sti-Maxi-tis-Kritis.html

Και γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης το καλοκαίρι του ’45 περιοδεύοντας την Κρήτη…

«Ευθύς ως είδαμε τ' αεροπλάνα, φωνάξαμε «Απάνω τους μωρέ παιδιά», πήραμε τ άρματα και χυθήκαμε.

-- Ποια άρματα; ρώτησα, είχατε άρματα;

-- Πώς δεν είχαμε. Αλλοι είχαν τζουγκράνες, άλλοι μαχαίρες κι άλλοι είχαν ραβδιά. Την ώρα που έπεφτε ένας «ου-ρανίτης», ήταν ακόμη ζαλισμένος και μεις χυμούσαμε απάνω του, τον σκοτώναμε με τα ραβδιά, με τις μαχαίρες, τον ξαρμα-τώναμε και σιγά-σιγά γέμιζε και μας η χούφτα μας πολυβόλο και περίστροφο».

Παράλληλα με την κάθοδο Τσολάκογλου στήνεται και το πρώτο στρατοδικείο.

Στην δίκη που ξεκίνησε στις 17 Αυγούστου και κράτησε έξι ημέρες, από 69 κατηγορούμενους καταδικάζονται ερήμην σε θάνατο

οι Μητσοτάκης, Μουντάκης, Βολουδάκης και Μπακλατζής και σε ισόβια οι Μάντακας, Καφάτος, Εμμ. Μουντάκης και Γεωργιλαδάκης.

Ο περιβόητος Τσολάκογλου εν μέσω φίλων συνεργατών

 Ακολούθησαν το επόμενο διάστημα οι δίκες της β’ σειράς με 75 κατηγορούμενους, της γ’ με 59, της δ’ με 58 και τελευταία εκείνη των στρατιωτικών με την κατηγορία παράβασης καθήκοντος και εντολών ανωτέρων.

Ο στρατιωτικός διοικητής της εξέγερσης Εμ. Μάντακας καταδικάστηκε ερήμην σε ισόβια δεσμά και ερήμην σε 20 χρόνια κάθειρξη ο Βαγγέλης Χατζηαγγελής.

Οι συλληφθέντες, που καταδικάστηκαν σε διάφορες ποινές, γέμισαν τις φυλακές του Ιντζεδίν, της Αίγινας, των Τρικάλων, της Πύλου, της Κέρκυρας.

 Οι φυγόδικοι

Οι ερήμην καταδικασθέντες επικεφαλείς του κινήματος παραμένουν φυγόδικοι αρχικά στους Κάμπους της ορεινής Κυδωνίας και στη συνέχεια πιο ψηλά στο Μαδαρό, το τελευταίο ριζίτικο χωριό πριν την άγρια ερημιά των Λευκών Ορέων.

Τους πάνω κάτω πενήντα νοματαίους που έχουν απομείνει ενώνει ο κοινός σκοπός, η πτώση της δικτατορίας, αλλά σπαράσσουν οι διαφωνίες. Μητσοτάκης και Μουντάκης θέλουν να μαζέψουν κόσμο και να ξαναμπούν στα Χανιά, Βολουδάκης και Μπακλατζής συνιστούν φρόνηση και αναμονή.

Μετά και την εμφάνιση του πρώτου αποσπάσματος που πλησίασε τον καταυλισμό τους, οι φυγόδικοι αναγκάζονται, κυρίως κάτω από την πίεση του Βολουδάκη να καταφύγουν στ’ Ασκύφου των Σφακίων. Εκεί και μετά από πολλές διαφωνίες πείθεται και ο Βολουδάκης και καταστρώνεται σχέδιο για νέα εξέγερση με ορίζοντα την 16η Οκτώβρη.

Το σχέδιο περιλαμβάνει γενική κινητοποίηση του λαού, ταυτόχρονο ξεκίνημα από όλες τις επαρχίες με κατεύθυνση τα Χανιά. Μητσοτάκης και Μουντάκης φεύγουν για να οργανώσουν τον Αποκόρωνα, Μπακλατζής και Χατζηαγγελής το Σέλινο, ενώ ο Βολουδάκης παραμένει στα Σφακιά και αναλαμβάνει να ειδοποιήσει Ρέθυμνο και Ηράκλειο.

Κι ενώ ξεκινά η εκ νέου οργάνωση της εξέγερσης με συμφωνία όλων στις 7 Αυγούστου οι Μπακλατζής και Χατζηαγγελής λαμβάνουν μήνυμα από τον Βολουδάκη:

«Ρέθυμνο και Ηράκλειο αρνούνται να κινηθούν. Κατόπιν τούτου απεφασίσθη ν’ αναχωρήσουμε εις Αίγυπτον. Θα περάσει να σας πάρει καΐκι από την Κουντούρα».

Σύμφωνα με το Βαγγέλη Χατζηαγγελή, στην πορεία αποδείχτηκε πως ο Μητσοτάκης δεν είχε συμφωνήσει σε αυτό το σχέδιο ενώ με επιστολή του ο στρατηγός Μάντακας καλούσε και την υπόλοιπη ομάδα να παραμείνει στο νησί και να αγωνιστεί.

Όμως (σύμφωνα με αφήγησή του 24/8/1963 που παραθέτει και πάλι ο Β. Χατζηαγγελής) ο Βολουδάκης βρίσκονταν σε επαφή με τον γενικό διοικητή Κρήτης Σφακιανάκη και όταν βεβαιώθηκε πως δεν μπορεί να γίνει νέα εξέγερση συμφώνησε μαζί του να διευκολύνει την απόδρασή τους από το νησί.

Τελικά 20 του Οκτώβρη αναχωρούν από το νησί με την μεσολάβηση της Ιντέλιτζεντ Σέρβις όπως αναφέραμε πιο πάνω και κατεύθυνση την Κύπρο, οι Αρ. Μητσοτάκης, Ι. Μουντάκης, Μαν. Βολουδάκης, Εμ. Μπακλατζής, Στ. Παπαδοκωνσταντάκης, Ρ. Τζιγκουνάκης, Ι. Σιμιτόπουλος, Η. Μπριλλάκης, Εμμ. Κοτζάμπασης και Β. Χατζηαγγελής

1.Ο Αριστομένης Μητσοτάκης γεννήθηκε στα Χανιά, γυιός του αρχηγού του κόμματος των Ξυπόλητων Κων/νου Μητσοτάκη, επι Ημιαυτόνομης Κρητικής Πολιτείας. Η μητέρα του ήταν αδερφή του Ελευθερίου Βενιζέλου. Είχε χρηματίσει υπουργός στην κυβέρνηση του Αλέξ. Παπαναστασίου.

2. Ο Μανώλης Μάντακας γεννήθηκε στους Λάκκους Κυδωνίας το 1890 από οικογένεια μεγάλων αγωνιστών της λευτεριάς της Κρήτης. Εθελοντής στους πολέμους 1912-13. Σπούδασε στο Παρίσι, στην Ανώτατη Σχολή Πολέμου και μετείχε στην Εθνική Άμυνα της Θεσσαλονίκης 1914-17. Πολέμησε στη Μ. Ασία και έλαβε ενεργό μέρος στην επανάσταση του Πλαστήρα. Στην κατοχή τάχθηκε με το ΕΑΜ οργανόνωντας αντάρτικα σώματα. Έλαβε μέρος στην Κυβέρνηση των Βουνών Π.Ε.Ε.Α. και στην Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ. Εξορίστηκε στη Μακρόνησο ενώ εκλέχθηκε δυο φορές βουλευτής της Ε.Δ.Α. στον Πειραιά. Τιμήθηκε με πολλά παράσημα και με τη Γαλλική Λεγεώνα της Τιμής και το Γαλλικό Πολεμικό Σταυρό. Απεβίωσε το 1960 στην Αθήνα.

                                                  Βυζαντινός Αντίλαλος

Πηγές, βιβλιογραφία

- Σπ. Λιναρδάτου: «Η 4η Αυγούστου», Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις, 1967,

- Γιάννης Τσιβής: «Χανιά 1252-1940», Εκδόσεις Γνώση 1993, Τρίτη έκδοση

- Βαγγέλη Χατζηαγγελή: «Το αντιδικτατορικό κίνημα της Κρήτης - Χρονικό», Χανιά 1965

- Λεωνίδας Φ. Καλλιβρετάκης Δρ. Ιστορίας, Από «Τα Νέα», Πρόσωπα 21ος αιώνας της 26 Μαΐου 2001.

- «Ημερολόγιο Ι. Μεταξά», εκδόσεις Γκοβόστη, τόμος 4ος