Το δηλητήριο της μέλισσας(bee venom). Φάρμακο ή φαρμάκι ;

Συνεχίζοντας το οδοιπορικό της έρευνας και της γνώσης πάνω στα φυσικά προϊόντα και ειδικότερα στα προιόντα που μας δίνει το φαρμακείο των μελισσών, μετά τη γύρη, το βασ.πολτό και την πρόπολη, που έχομε με αυτά ασχοληθεί σε προηγούμενα άρθρα, σειρά έχει το κεντρί της μέλισσας και το δηλητήριο-φάρμακο που διοχετεύεται μέσω αυτού.

Στο άρθρο που ακολουθεί, θα προσπαθήσομε να κάνομε κατανοητό τον λόγο ύπαρξης του κεντριού στις μέλισσες, τις επιπτώσεις στον άνθρωπο και τους τρόπους αντιμετώπισης, πριν προχωρήσομε στις ιδιότητες του δηλητηρίου αυτού και τη χρήση του στη φαρμακοβιομηχανία.

Το δηλητήριο της μέλισσας μπορούμε να το συναντήσομε σε 2 μορφές:
1. Υγρό, όπως βγαίνει από το κεντρί. Πλέον υπάρχει ειδική σίτα που επιτρέπει να χρησιμοποιούμε το δηλητήριο όπως βγαίνει από το κεντρί χωρίς να θανατώσουμε τη μέλισσα.
2. Αποξηραμένο, μετά τη συλλογή του με ειδικές συσκευές, που δεν σκοτώνουν τις μέλισσες.
Το αποξηραμένο δηλητήριο αν προστατευθεί από την υγρασία μπορεί να διατηρήσει τις ιδιότητές του για μερικά χρόνια.
 

Το δηλητήριο των μελισσών και η ιστορία του

-Το δηλητήριο της μέλισσες ήταν γνωστό και σαν φάρμακο, από τα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας. Η θεραπευτική επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό και τα οφέλη του δηλητηρίου περιγράφονται στις εργασίες των αρχαίων επιστημόνων και ιατρών όπως του Ιπποκράτη (4ο αι. πΧ), Πλίνιου(2ο αι. πΧ) κ.α. Σήμερα γίνεται μία εκτενής έρευνα σε όλο τον κόσμο για να διασωθούν και να καταγραφούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το δηλητήριο των μελισσών είναι αποτελεσματικότερο από τα συνθετικά φάρμακα. 

Όλα στη γη είναι δηλητήριο, τίποτε δεν στερείται και το δηλητήριο της μέλισσας. Μόνο μια δόση μετατρέπει την ουσία σε δηλητήριο ή ιατρική. Σοφά λόγια μεγάλων επιστημόνων.

-Η αλήθεια είναι αυτή, το δηλητήριο πολλών ζώων αλλά και φυτών, σε μικρές δόσεις έχει χρησιμοποιηθεί επιτυχώς για την θεραπεία των διαφόρων ασθενειών, τόσο στην ορθόδοξη όσο και στην εναλλακτική ιατρική από τους αρχαίους χρόνους μέχρι σήμερα. Το δηλητήριο των μελισσών παραμένει ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης σε αυτόν τον μακροσκελή κατάλογο στην παγκόσμια φαρμακευτική βιομηχανία.
Σύμφωνα με τον αιγύπτιο επιστήμονα Hegazi Αχμέντ, ένας από τους πρώτους Αιγυπτιακούς παπύρους που χρονολογείται από το 2000 π.Χ., είχε ήδη αναφέρει τη θεραπευτική χρήση του δηλητηρίου με το τρίψιμο των επώδυνων μερών. 

Το δηλητήριο της μέλισσας θα γίνει γνωστό για το θέμα αυτό  σε όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, η Ελλάδα, η Βαβυλωνία, η Ασσυρία . 

Ο Έλληνας Ιπποκράτης, που θεωρείται ο "Πατέρας της Ιατρικής» και έζησε μεταξύ 460 και 410 π.Χ., το είχε χρησιμοποιήσει για να θεραπεύσει την αρθρίτιδα και άλλες φλεγμονώδεις νόσους και  κοινά προβλήματα  χαρακτηρίζοντάς την «παράξενη και μυστηριώδη ιατρική".

 Αναφέτεται σε αυτή, στη ρωμαϊκή εποχή ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (23-79 μ.Χ.) στην Naturalis Historia του, και απο τους Έλληνες ο Γαληνός (129 - 216). 

Ο Καρλομάγνος  είχε  θεραπευτεί από ουρική αρθρίτιδα χρησιμοποιώντας το δηλητήριο της μέλισσας. 

Ήταν πιθανώς ο Ι. Langer, Πανεπιστήμιο της Πράγας, που δοκίμασε πρώτα το 1897-99,  να αφαιρέσει το δηλητήριο χωρίς να σκοτώσει τη μέλισσα, που προκαλεί την αναστροφή του κεντριού και συλλογή δηλητήριου  σε σταγόνες σε τριχοειδείς σωλήνες. 

 Η πραγματική Μελισσοθεραπεία γεννήθηκε στην Αυστρία, μεταξύ των''1800 και 1900, με τον Δρ Φίλιπ TERC, ο οποίος τη χρησιμοποιεί  25 χρόνια  στην πρακτική των ρευματικών ασθενών.

 Η εταιρεία Mack, στη νότια Γερμανία, ήταν η πρώτη που ξεκίνησε το 1930 την εμπορική προετοιμασία του δηλητηρίου. 

Οι εργάτριες μέλισσες πιέζονται μία προς μία μπροστά από την κυψέλη και στην επαγόμενη ελαφρά πίεση  αντιδρούν για να θέσουν το τσίμπημα με το κεντρί σε ένα απορροφητικό πανί.

 Λίγα χρόνια αργότερα εισήγαγε μια λιγότερο επίπονη μέθοδο, χρησιμοποιώντας ένα ήπιο ηλεκτροσόκ για να προκαλέσει τις μέλισσες για να κάνουν το τσίμπημα, μια μέθοδος που τελειοποιήθηκε το 1960 στην Τσεχοσλοβακία, όπου το υλικό που χρησιμοποίησε του επιτρέπει να αφαιρέσει το κεντρί της μέλισσας αφήνοντας μόνο το δηλητήριο.

 Αυτή είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται σήμερα. Ένας πρωτοπόρος της θεραπείας με δηλητήριο ήταν ο Ούγγρος-γεννημένος στην  Αμερική-γιατρός Bodog Beck, συγγραφέας ενός κλασικού της μελισσοθεραπείας  κειμένου, που δημοσιεύθηκε το 1930: ". Η θεραπεία με δηλητήριο της μέλισσας" 

Κομμάτια του ακολούθησε εφαρμόζοντας η μελισσοκόμος Charles Mraz  στην Αμερική,σε πάνω από εξήντα χρόνια της πρακτικής από τον γιατρό. 

Από τις αρχές της δεκαετίας του '50, ακόμη και ο Δρ Joseph Broadman,στη Νέα Υόρκη, εφάρμοσε τη  Μελισσοθεραπεία  για τη θεραπεία της αρθρίτιδας και μετέφερε την εμπειρία του στο βιβλίο "δηλητήριο της μέλισσας, το φυσικό θεραπευτικό για την αρθρίτιδα και ρευματισμούς», που δημοσιεύθηκε το 1962.

Λοιπόν, όπως στην Αμερική, με τη θεραπεία με δηλητήριο της μέλισσας έτσι έχει σημαντικές εξελίξεις στη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη, την Κίνα, την Ιαπωνία, την Κορέα, τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελβετία και την Αυστρία.

Οι μέλισσες δεν τσιμπάνε δίχως λόγο.

http://www.melifera.gr/apories/kdri.html

Οι μέλισσες δεν είναι κακές και δεν μας εχθρεύονται. Απλά δεν θέλουν να τις ενοχλούμε. Η μέλισσα που κεντρίσει είναι καταδικασμένη σε θάνατο. Το κεντρί της μέλισσας (σε αντίθεση με της σφήκας) είναι έτσι κατασκευασμένο που αν μπει μέσα σε σάρκα, μετά δεν μπορεί να βγει. Φεύγοντας, η μέλισσα που μας κέντρισε, αφήνει στο σώμα μας το κεντρί της, αλλά μαζί με αυτό αφήνει και ένα μέρος των εντέρων της και  λίγα λεπτά  θα είναι νεκρή.

Έτσι λοιπόν η μέλισσα μπορεί να κεντρίσει μια και μοναδική φορά στη ζωή της!
Μετά το κέντρισμα πεθαίνει!
Γ’ αυτό και δεν κεντρίζει ποτέ δίχως "σπουδαίο" λόγο!

Όταν η μέλισσα βρίσκεται μακριά από την κυψέλη της, δεν είναι καθόλου επιθετική και μόνο αν κάποιος την απειλήσει άμεσα μπορεί να αντιδράσει με ένα τσίμπημα. Κοντά στην κυψέλη της είναι πιο επιθετική για να υπερασπίσει την φωλιά της. Με τον ίδιο τρόπο αντιδρούν όλα τα ζώα πάνω στον πλανήτη. Το κεντρί της μέλισσας (όχι της σφήκας) έχει μικρές αντίθετες προεξοχές προς τη φορά του κεντριού (σαν αγκίστρι) ώστε να παραμένει στο σημείο τσιμπήματος για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Οι κηφήνες δεν έχουν κεντρί. 

Παρ’ όλα αυτά, δεν κεντρίζουν όλες οι μέλισσες της κυψέλης, αλλά μόνον οι "μέλισσες φρουροί". Είναι συνήθως μέλισσες που βρίσκονται προς το τέλος της ζωής τους και θυσιάζονται για να σώσουν την φωλιά από τον εισβολέα.
  Μια μέλισσα που βρίσκεται εκτός κυψέλης (πχ μαζεύει νέκταρ στον αγρό), αν αισθανθεί απειλή, απλά θα προσπαθήσει να φύγει γρήγορα και μακριά, και δεν θα προσπαθήσει να σας κεντρίσει, εκτός και αν θέλει να αυτοκτονήσει. Αν όμως την πιάσετε ή π.χ. φυλακιστεί μέσα στα ρούχα σας, τότε θα σας κεντρίσει αμυνόμενη.

 Υπάρχει όμως μία μόνον περίπτωση να σας επιτεθούν, ενώ εσείς δεν τις έχετε πειράξει καθόλου. Αυτό μπορεί να συμβεί διότι έχουν πριν ενοχληθεί πάρα πολύ από κάτι άλλο, πχ από κάποιον ποντικό που όλη νύκτα προσπαθούσε να εισβάλει στην κυψέλη για να κλέψει μέλι, ή σφήκες ή με αιτία τις άσχημες καιρικές συνθήκες που δεν τους επιτρέπουν να συλλέξουν νέκταρ και γύρη.

 Τότε οι μέλισσες έχουν αφηνιάσει και χτυπούν στα τυφλά οτιδήποτε κινείτε σε απόσταση 20 – 30 μέτρων από την φωλιά τους.

Στην παρακάτω φωτογραφία θα δείτε ανθρώπους καλυμμένους με μέλισσες. Οι άνθρωποι αυτοί ρίχνουν στο σώμα τους σιρόπι ζάχαρης, οι μέλισσες πάνε επάνω τους να το πιουν, και δεν τους πειράζουν καθόλου. Μόλις το πιουν φεύγουν ήρεμα.

Τοπική αντίδραση απο τσίμπημα μέλισσας. 
-Μετά το τσίμπημα των μελισσών ή κάποιων άλλων εντόμων, μυρμήγκια, σφήκες κ.α. παρουσιάζονται κάποιες αντιδράσεις από το δηλητήριο που εισέρχεται στον οργανισμό μας. Οι αντιδράσεις αυτές ξεχωρίζουν γενικά σε δυο είδη. Σ΄ αυτό το άρθρο περιγράφουμε την τοπική αντίδραση.
-Η τοπική αντίδραση, χαρακτηρίζεται από τον πόνο, το πρήξιμο, το κοκκίνισμα την φαγούρα και το δερματικό κάψιμο στο δέρμα γύρω από την πληγή που μας έκανε το κεντρί της μέλισσας.
-Το πρήξιμο κάποιες φορές μπορεί να μην υπάρξει ή να διακοπή απότομα.
-Εάν τσιμπηθείτε πάνω στα δάκτυλα, το χέρι ίσως πρησθεί κάποιες φορές και πάνω από τον αγκώνα, αυτό δεν θα πρέπει να σας ανησυχήσει διότι το πρήξιμο στα τσιμπήματα είναι κοινό γνώρισμα.
-Ένα κανονικό πρήξιμο ενός κεντρίσματος μέλισσας ή σφήκας μπορεί να διαρκέσει 2-3 ημέρες, κατά τις ημέρες που το σημείο είναι πρησμένο, τόσο στο σημείο κεντρίσματος αλλά και γύρω-γύρω από την πληγή θα σας φαγουρίζει γλυκά και θα θέλετε να το ξύνεται, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα.
-Ωστόσο σε κάποιες αντιδράσεις υπάρχουν ενδείξεις πως στο σημείο ή σε άλλα μέρη και επί προσθέτως σε ολόκληρη την περιοχή στην οποία έγινε το τσίμπημα συμβαίνει να αρχίζει το πρήξιμο.

Παράδειγμα
-Εάν μια μέλισσα ή μια σφήκα ή άλλο έντομο σας τσιμπήσει στο αριστερό σας χέρι και το δεξί χέρι ή ο λαιμός σας αρχίζουν και πρήζονται, τότε αμέσως και απαραίτητα χρειάζεστε άμεση ιατρική φροντίδα.
-Η πλειονότητα των ατόμων που δέχονται κεντρίσματα μελισσών επειδή αντέχουνε τον πόνο και δεν ανησυχούν από τα πρηξίματα που τους συμβαίνουν παίρνουν τα συμπτώματα αυτά όχι πολύ στα σοβαρά και ανησυχούνε μόνον όταν το στόμα τους ή ο λάρυγγα τους καθώς και η αναπνευστική οδός φράζουνε.
-Πολλοί άνθρωποι σ΄ όλο τον κόσμο συνεχίζουν να πιστεύουν ότι αν υπάρχει μόνον το πρήξιμο δεν κινδυνεύουν, αυτοί βέβαια παίρνουν ρίσκο για την ζωή τους, όταν τους κεντρίζουν οι μέλισσες.

   Το αλλεργικό σοκ που μπορεί να είναι ακόμα και θανατηφόρο, οφείλεται σε πιθανή υπερευαισθησία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού μας,  απέναντι σε κάποια ουσία του δηλητηρίου της μέλισσας.  Εκδηλώνεται με δύσπνοια, μούδιασμα του κάτω χείλους και μεγάλη πτώση της πίεσης που οδηγεί σε απώλεια αισθήσεων και λιποθυμία.  Είναι επείγον περιστατικό, οδηγεί συχνά σε καρδιακή και αναπνευστική ανεπάρκεια, και πρέπει να αντιμετωπισθεί άμεσα.
   Δεν είναι όλα τα αλλεργικά σοκ θανατηφόρα. Μπορεί να εκδηλωθούν ήπια, με λίγο κοκκίνισμα του δέρματος και φαγούρα.

Η μέση θανατηφόρα δόση για ένα ενήλικο άνθρωπο, είναι 2,8 mg δηλητηρίου ανα κιλό σωματικού βάρους. Ένα άτομο που ζυγίζει 60 κιλά, θα έχει πιθανότητες 50% να επιζήσει, αν δεχτεί συνολικά 168 mg δηλητηρλιου(Schumasher et all, 1989). Αφού η μέλισσα αδειάζει όλο το δηλητήριο και κανένα κεντρί δεν αφαιρεθεί και με μέγιστο 0.3 mg ανα τσίμπημα, 600 τέτοια τσιμπήματα, θα μπορούσαν να είναι θανατηφόρα για το άτομο.

Για ένα παιδί όμως που ζυγίζει 10 κιλά, 90 τσιμπήματα θα μπορούσαν να είναι μοιραία.

Παρ όλα αυτά όμως, οι περισσότεροι θάνατοι προκύπτουν από ένα ή λίγα κεντριά, λόγω αλλεργικών αντιδράσεων, που καταλήγουν σε ανακοπή ή πνιγμό εξ αιτίας οιδήματος στο λαιμό.

Αλλεργικό σοκ 
Είναι πιθανόν να έχετε αλλεργία στα τσιμπήματα των μελισσών. Όταν αυτό σας συμβεί τότε αμέσως και απαραίτητα χρειάζεστε ιατροφαρμακευτική φροντίδα, αλλά προσπαθήστε όσο μπορείτε να μην πανικοβληθείτε.
Ο πανικός μεγαλώνει την ένταση του αλλεργικού σοκ στον οργανισμό.
Το αλλεργικό σοκ μπορεί να εκδηλωθεί στον καθένα και να εμφανιστεί με τα παρακάτω συμπτώματα:
1. Σπυράκια ή φούσκες με υγρό τοπικά γύρω από την πληγή του κεντρίσματος ή ακόμη και σε όλο το σώμα.
2. Κράμπες στο στομάχι και κόμπος που ανεβοκατεβαίνει στο λαιμό.
3. Ναυτία, εμετό ή διάρροια.
4. Δυνατό πονοκέφαλο ή ζάλη ή ίλιγγος.
5. Κοντοανάσεμα ή φούσκωμα.
6. Πρήξιμο του λάρυγγα του λαιμού ή ακόμη και της γλώσσας.
7. Αιφνίδια μεγάλη ταραχή.
8. Πτώση της αρτηριακής πίεσης, εμφάνιση υπότασης.
9. Σε κάποια άτομα το αλλεργικό σοκ εκδηλώνεται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα από το τσίμπημα της μέλισσας με έντονη φαγούρα στις μασχάλες, στις παλάμες των χεριών, στις πατούσες των ποδιών, στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, τον πρωκτό και συνεχίζει σε ολόκληρο το σώμα. 

-Πριν διαπιστωθεί ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω συμπτώματα και αναζητείστε επειγόντως ιατρική βοήθεια και φροντίδα άμεση ανεύρεση και ταχεία αφαίρεση του κεντριού από το δέρμα μας.
-Τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να αρχίσουν αμέσως με το κέντρισμα της μέλισσας ή μετά παρέλευση 30-40 λεπτών και να διαρκέσει για ώρες. Η ανικανότητα για αναπνοή ή η αναφυλαξία εμφανίζονται αμέσως μετά το τσίμπημα.
-Τα άτομα που γνωρίζουν ότι είναι αλλεργικά στα τσιμπήματα των διαφόρων εντόμων, φέρουν μαζί τους μια ένεση σε κανονική σύριγγα με αδρεναλίνη (επινεφρίνη), λέγεται επινεφρίνη διότι παράγεται στα επινεφρίδια του σώματος μας.

-Υπάρχει μια ένεση ειδική για τους αλλεργικούς που πρέπει να την έχουν πάντα κοντά τους τα ευαίσθητα άτομα, λέγεται (EPI-PEN), δίδεται κατόπιν συνταγής από αλλεργιολόγο ή παθολόγο ιατρό. Στο κουτί που περιέχει την ειδική αυτή σύριγγα περιγράφονται λεπτομερώς και οι οδηγίες χρήσεως της. Η έγχυση της αδρεναλίνης στο σώμα από την παραπάνω ένεση ή η λήψη αντιησταμινικών χαπιών ή κορτιζόνης δεν θα πρέπει να μας εφησυχάζουν, οπωσδήποτε άμεση μετάβαση στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας ή Νοσοκομείο.

Πως αφαιρούμε το κεντρί από το δέρμα

Το κεντρί στο επάνω μέρος του έχει τον σάκο με το δηλητήριο. Ο σάκος συνεχίζει να πάλλεται (όπως η καρδιά) και να διοχετεύει το δηλητήριο στο σώμα σας.  Βγάλτε το ξύνοντας δυνατά (σαρώνοντας) το δέρμα σας προς τα πλάγια π.χ. από δεξιά προς τα αριστερά. Μην προσπαθήσετε να το πιάσετε από επάνω κάθετα για να το τραβήξετε, γιατί έτσι θα πιέσετε τον σάκο και θα διοχετεύσετε μονομιάς όλο το δηλητήριο στο σώμα σας.

Μην κουνάτε το χέρι όπως όταν διώχνετε μύγες. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να εξαγριωθούν και να μαζευτούν περισσότερες. 

Εκτός αυτού, εκκρίνει μια οσμή (φερομόνη) που καλεί έντονα τις άλλες μέλισσες να τσιμπήσουν.

Είναι σαν να τους λέει:"κορίτσια, εδώ είναι ο άτιμος  που μας πείραξε. Απάνω του!!! " 

Το δηλητήριο της μέλισσας κάνει καλό στα αρθριτικά, και εφαρμόζεται σε κέντρα μελισσοθεραπείας. Ίσως γι’ αυτό λένε ότι τα μελίσσια φτιάχνουν γερά τα γερατειά, γιατί ως γνωστόν, οι μελισσοκόμοι δεν υποφέρουν ποτέ από αρθριτικά.

Πως ανακουφιζόμαστε 

Πολτός μαγειρικής σόδας ανακουφίζει τον κνησμό απο τσίμπημα μέλισσας, ενώ ξίδι ή λεμόνι το τσίμπημα σφήκας
-Το πρήξιμο περιορίζεται καθώς και η φαγούρα του δέρματος εάν κάνουμε την χρήση μιας αντισταμινικής κρέμας ή φαρμάκου, όπως και διάλυμα υγρής αμωνίας.
-Επάλειψη με ειδικά τοπικά διαλύματα κρεμών και λοσιόν βοηθούν και καταπραΰνουν τον πόνο στο σημείο του κεντρίσματος.
-Πολύ ευεργετικό για τον οργανισμό είναι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων νερού.

Ιδιότητες

Από άρθρο που δημοσιεύτηκε στο γερμανικό περιοδικό IMKER FREUND, επιλέξαμε το κείμενο του κ. Ρ. Krell, που αναφέρεται στη σύνθεση και τις ιδιότητες του δηλητηρίου της μέλισσας.

Η σύνθεση του δηλητηρίου

Ένας μεγάλος αριθμός μελετών έχει πραγματοποιηθεί για τη σύνθεση του δηλητηρίου των μελισσών. Ένα μεγάλο μέρος του βασικού προσδιορισμού των ενώσεων, της απομόνωσης τους και της μελέτης των φαρμακολογικών αποτελεσμάτων τους έγινε στη δεκαετία του '50 και τη δεκαετία του '60.

Το 88% του δηλητηρίου είναι νερό. Η γλυκόζη, η φρουκτόζη και τα φωσφολιπίδια που περιέχονται στο δηλητηρίου είναι παρόμοια με αυτά στο αίμα της μέλισσας (Crane, 1990). Τουλάχιστον 18 φαρμακολογικά ενεργά συστατικά έχουν περιγραφεί, συμπεριλαμβανομένων διάφορων ενζύμων, πεπτιδίων και αμινών. Το δηλητήριο από άλλα είδη Apis είναι παρόμοιο, αλλά ακόμη και τα δηλητήρια από τις διάφορες φυλές του κάθε είδους είναι ελαφρώς διαφορετικά το ένα από το άλλο. Η τοξικότητα του δηλητηρίου της Αpis cerana έχει αναφερθεί να είναι δύο φορές υψηλότερη από αυτό της Α.Mellifera (Benton και Mors, 1968).

Πίνακας

Σύνθεση του δηλητηρίου εργάτριας μέλισσας

Συστατικό	%>    ξηρού δηλητηρίου	Φαρμακολογική δράση
ΕΝΖΥΜΑ
Φωσφολίπαση Α 2	10-12	Καταστρέφει κυτταρικές  μεμβράνες ρίχνει την   πίεση   του   αίματος,   το   ισχυρότερο αλλεργιογόνο του δηλητηρίου
Υαλουρονιδάση	1.0 -3.0	Επιτρέπει την εισχώρηση του δηλητηρίου
Όξινη		στους ιστούς
Φωσφομονοεστεράση	1.0	Αλλεργιογόνο
Λυσοφωσφολοπάση
α - γλυκοσιδάση	1.0	Αλλεργιογόνο
	0,6	Αλλεργιογόνο

ΠΕΠΤΙΔΙΑ
Μελιτίνη		50-55		Έντονος ερεθισμός, πόνος, βρογχόσπασμος, μείωση    αρτηριακής    πίεσης,    κυτταρικές
Απαμίνη		3		βλάβες
Πεπτίδιο (MCD)		2		Δηλητήριο νεύρων
Σεκαπίνη				Πόνος, Έκκριση αμινών (ισταμίνη κλπ) από τα μαστοκύτταρα
Προκαμίνη		0,5		Πόνος, Έκκριση αμινών (ισταμίνη κλπ) από
Αδολαπίνη		1.4		Ταμαστοκύτταρα Δηλητήριο νεύρων
Ανασταλτικός		1.0
παράγοντας				Δηλητήριο νεύρων
πρωτεάσεων		0,8
Τετριαπαμίνη
Μικρά  πεπτίδια	(με
λιγότερο      από	5	0,1
αμινοξέα)				Δηλητήριο νεύρων
ΒΙΟΓΕΝΕΙΣ ΑΜΙΝΕΣ
Ισταμίνη			0.5-2.0	Αγγειοδιαστολή
Ντοπαμίνη			0.13-1.0	Νευροδιαβιβαστής με πολλαπλές λειτουργίες
Νοραδρεναλίνη			0.1-0.7	Νευροδιαβιβαστής με πολλαπλές λειτουργίες
ΑΜΙΝΟΞΕΑ
τ   -   αμινο βουτυρικό			0,4
οξύ
α - αμινοξέα			1
ΑΛΛΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ
Γλυκόζη	&		2
φρουκτόζη
Φερομόνη			4-8
συναγερμού

Μεταλλικά στοιχεία	3-4
Πτητικά συστατικά	4-8
φωσφολιπίδια	5

Dotimas and Hider, 1987: Shipolini,  1984 Vetter  et al 1999 τα συστατικά του δηλητηρίου συνολικά, εκτός από τις παραπάνω δράσες, προκαλούν επίσης ταχυπαλμία και δύσπνοια.   Οι δράσες των μεμονωμένων συστατικών του δηλητηρίου είναι αντιθετικές.

Οι φυσιολογικές δράσεις του δηλητηρίου

Μη επιβεβαιωμένες ενδείξεις

Το δηλητήριο των μελισσών επί χρόνια χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή ιατρική για την θεραπεία των ρευματοειδών παθήσεων. Αν και τα δηλητήρια των διαφορετικών ειδών μελισσών διαφέρουν ελαφρώς, έχουν υπάρξει αναφορές επιτυχούς θεραπείας σε ρευματοπάθειες με δηλητήριο από Apis dorsata {Sharma και Singh(1983)} και Apis cerana{Krell(1992, αδημοσίευτο)}

Ο κατάλογος των ευεργετημάτων σε ανθρώπους και ζώα είναι μακρύς. Οι περισσότερες αναφορές θεραπειών είναι μεμονωμένες περιπτώσεις, αν και διάφοροι, ανεξάρτητοι μεταξύ τους ασθενείς, έχουν παρουσιάσει βελτίωση ή έχουν θεραπευτεί από παρόμοιες παθήσεις. Η θεραπεία με δηλητήριο μελισσών συνοδεύεται συχνά από αλλαγές στον τρόπο ζωής, τη διατροφή και άλλα που μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν μέρος, εάν όχι το κύριο μέρος της θεραπείας. Από τις αναφερόμενες κλινικές δοκιμές αρκετές διεξήχθησαν σε χώρες με λιγότερο αυστηρές μεθόδους από τις τυποποιημένες δυτικές, double-blind Placebo tests. Παρά όλα αυτά, πολλοί ασθενείς παρουσίασαν θετικά αποτελέσματα και πολλές από τις επιτυχημένες θεραπείες εμφανίστηκαν αφότου είχαν αποτύχει οι καθιερωμένες ιατρικές ή χειρουργικές διαδικασίες.

 Υπάρχει, εντούτοις, μια σοβαρή αντίσταση στους δυτικούς ιατρικούς κύκλους είτε για να δεχτούν αυτά τα αποτελέσματα είτε για να θέσουν υπό δοκιμή τις θεραπείες με δηλητήριο μελισσών σύμφωνα με τα δυτικά ιατρικά πρότυπα.

Οι ασθένειες και τα συμπτώματα που έχουν αναφερθεί από ασθενείς ή γιατρούς ότι βελτιώνονται ή θεραπεύονται πλήρως με τη θεραπεία δηλητηρίου μελισσών παρατίθενται κατωτέρω (πίνακας 2). Αυτό δεν αποτελεί ενθάρρυνση ή σύσταση για τέτοιες θεραπείες. Το κέντρισμα δεν πρέπει ποτέ να δοκιμάζεται εκτός αν υπάρχει άμεση πρόσβαση σε επείγουσα θεραπεία αλλεργικής αντίδρασης.

Ασθένειες που γίνεται χρήση του δηλητηρίου της μέλισσας

Σήμερα το δηλητήριο της μέλισσας έχει βρει εφαρμογή στην αντιμετώπιση ασθενειών όπως σε διάφορα είδη ρευματισμών. Παράλληλα το δηλητήριο χρησιμοποιείται:
-σαν συμπλήρωμα διατροφής,
-στις βιταμίνες
-κατά την διάρκεια ασκήσεων, διότι δημιουργεί υπερκινητικότητα στον ανθρώπινο οργανισμό.
Το δηλητήριο χρησιμοποιήθηκε ακόμη στις παρακάτω περιπτώσεις:
Ρευματοπάθειες 
Οξεία και χρόνια τενοντίτιδα, αγκύλωση, παραμορφωτική σπονδυλίτιδα, νεανική αρθρίτιδα, μυαλγία, οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, τραυματική αρθρίτιδα κ.α.
Καρδιοπάθειες 
Οξύ καρδιακό έμφραγμα, Αρρυθμίες, Υπέρταση, αρτηριοσκλήρωση κ.α.
Αδενοπάθειες 
Εκκρίσεις επινεφριδίων (κορτιζόνη), υπογλυκαιμία, ανωμαλίες περιόδου των γυναικών, κ.α.

Ανοσοποιητικό σύστημα 
AIDS, ερυθηματώδης λύκος, κ.α.
Νευρικό σύστημα
Χρόνιο σύνδρομο πόνου, λουμπάγκο, σκλήρυνση κατά πλάκας, περιφερειακή νευρίτιδα, πόνοι έρπητα, ισχιαλγία.
Δερματοπάθειες 
Ανοικτές πληγές, εκζέματα, κάλλους, μυκητιάσεις, ψωρίαση, σκληροδερμία, επιδερμικά έλκη, κ.α.
Είναι ακόμη πολλοί οι τομείς που το δηλητήριο της μέλισσας αλλά και τα άλλα προϊόντα της μέλισσας βρίσκουν εφαρμογές.

Η Μελιτίνη και η αντικαρκινική της δράση. 
Αυστραλοί επιστήμονες, τροποποιούν το δηλητήριο των μελισσών και αναπτύσσουν προγράμματα και δοκιμάζουν τεχνικές θεραπείας κατά του καρκίνου τέτοιες που μπορούν να έχουν λιγότερες παρενέργειες από άλλα τεχνικά χημικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να αντιπαλέψουν την επάρατη νόσο.
-Ένα ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε πρόσφατα, χρησιμοποιεί ένα ενεργό συστατικό από το δηλητήριο των μελισσών σαν πιθανή θεραπεία για τον καρκίνο με την παρακάτω μέθοδο:
-Μέρος του δηλητηρίου αποτελείται από πολλά πεπτίδια και άλλα συστατικά, η μελιτίνη είναι το κυριότερο σε ποσότητα και ενέργεια διάλυσης των κυττάρων κατά το τσίμπημα της μέλισσας. Η μελιτίνη έχει σαν κύρια ιδιότητα της, την ρίξει των τοιχωμάτων των κυττάρων κατά το τσίμπημα. Εμείς, λένε οι επιστήμονες προσπαθούμε να τροποποιήσουμε την δομή του πεπτιδίου της μελιτίνης, να αφαιρέσουμε κατ’ αρχήν το μέρος εκείνο που προκαλεί το αλλεργικό σοκ και δεύτερον να μην διαταράξουμε την δυνατότητα να σκοτώνει τα κύτταρα με την διάλυση των μεμβρανών που αποτελούν και τα τοιχώματα των κυττάρων.  Έχουμε ακόμη αρκετό δρόμο μπροστά μας για να ολοκληρώσουμε αυτή την έρευνα. Θέλουμε επίσης και κάποιο χρόνο κλινικών δοκιμών, αλλά είμαστε όλοι οι παράγοντες, επιστήμονες, ερευνητές και καθηγητές πάρα πολύ αισιόδοξοι από τα πρώτα επιτυχή βήματα που κάναμε.

Πίνακας 2

Κατάλογος ασθενειών και προβλημάτων υγείας που βελτιώθηκαν ή ιάθηκαν σύμφωνα με ανεκδοτικές αναφορές

Σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί σύσταση για τέτοιες θεραπείες. Το κέντρισμα δεν πρέπει ποτέ να δοκιμάζεται αν δεν υπάρχει άμεση πρόσβαση σε επείγουσα θεραπεία αλλεργικής αντίδρασης.

Άνθρωποι
Αρθρίτιδα, πολλοί τύποι	Σκλήρυνση κατά Πλάκας	Προεμμηνορροϊκό
Επιληψία	Θυλακίτιδα	σύνδρομο
Μαστίτιδα	Μερικοί τύποι καρκίνων	Τραυματισμοί συνδέσμων
Χρόνιος πόνος	Ημικρανία	Φαρυγγίτιδα
Ιξώδες   και  πηκτικότητας αίματος μειώσεων Νεύρωση	Αγγειοδιασταλτικό Ιγμορίτιδα Πολυνευρίτιδα	Γενικό άνοσο-διεγερτικό Μείωση             επιπέδου χοληστερόλης αίματος
Αρτηριοσκλήρωση	Νευραλγία	Ριζίτιδα
Μολυσματικό σπονδυλίτιδα	Ελονοσία	Διαπλευρική μυαλγία
Μολυσματική	Τροπικά έλκη	Άτονα έλκη
Πολυαθρίτιδα	Εξάρτηση  από  αλκοόλ και	Κερατο-επιπεφικιτιδα
Μυοσίτιδα	ναρκωτικά	Άσθμα
Θρομβοφλεβίτιδα	Προστασία       από       νόσο Αλτσχάιμερ	Ιριδίτιδα -Ιριδοκυκλίτιδα

BeeWell, 1993, 1992; Kelman, 1960; Fotin & Gel'medova, 1981; Poryardin, 1960; Gaider, 1950; Lavochev,et al., 1958; Ναιιm Lyorish, 1974; Dutta, 1959

Στην  Apimondia του 2003 στη Λουμπλιάνα, Σλοβενία, έγιναν 16 επιστημονικές ανακοινώσεις από διαφορές χώρες [Ρωσία, Ταϊβάν, Κορέα, Νεπάλ, Αγγλία, Σλοβενία κ.ά.] για τις θεραπευτικές χρήσεις του δηλητηρίου σε ποικίλες ασθένειες

Συλλογή δηλητηρίου

Οι πρώιμες μέθοδοι συλλογής απαιτούσαν τη χειρουργική αφαίρεση του αδένα ή τη συμπίεση της κοιλίας μεμονωμένων μελισσών έως ότου να συλλεχθεί ένα σταγονίδιο από την άκρη του κεντριού. Από την αρχή της δεκαετίας του '60, η εξαγωγή με τη μέθοδο του ήλεκτρο-κλονισμού έχει βελτιωθεί συνεχώς και είναι πια τυποποιημένη διαδικασία.

Οι διαφορετικές μέθοδοι εξαγωγής ή συλλογής οδηγούν σε διαφορετική σύνθεση του τελικού προϊόντος που συλλέγεται κάτω από το νερό για να αποφευχθεί η εξάτμιση των πολύ πτητικών ενώσεων που φαίνονται να αποδίδουν πιο ισχυρό δηλητήριο (Pence, 1981). Το δηλητήριο που συλλέχθηκε από χειρουργικά αφαιρούμενους σάκους δηλητηρίου παρουσίασε διαφορετικό περιεχόμενο πρωτεϊνών από αυτό που συλλέχθηκε με τη μέθοδο του ήλεκτρο-κλονισμού (Hsiang και Elliott,  1975). Ο Gunnison (1966) χρησιμοποίησε ένα σύστημα ψύξης με τυποποιημένη συσκευή ηλεκτρο-κλονισμού προκειμένου να συντηρηθούν περισσότερα πτητικά συστατικά.

Οι επιθετικές φυλές μελισσών μπορεί να διεγερθούν τόσο πολύ από την μέθοδο του ηλεκτρο-κλονισμού που να σκοτώσουν η μια την άλλη ή να επιτεθούν σε ανθρώπους. Ακόμα και οι ευρωπαϊκές μέλισσες παραμένουν ερεθισμένες μέχρι και μια εβδομάδα μετά από τη συλλογή (σχήμα 5) και λέγεται [Mitev (1971)] ότι οι αποικίες από τις οποίες το δηλητήριο συλλέγεται κάθε τρεις ημέρες παράγουν 14% λιγότερο μέλι. εντούτοις οι Mors και Benton (1964) δεν βρήκαν κανένα στοιχείο για μειωμένη παραγωγικότητα. Ο Galuszka (1972) διαπίστωσε ότι κατά τη χρησιμοποίηση του ηλεκτρο-κλονισμού, ο αποδοτικότερος κύκλος συλλογής ήταν τρεις 15λεπτες διεγέρσεις σε διαστήματα τριών ημερών, επαναλαμβανόμενα μετά από 2 - 3 εβδομάδες. Ένας αργεντινός μελισσοκόμος διαπίστωσε ότι με την τροποποίηση του ηλεκτρικού ερεθίσματος, η αποδοτικότητα συλλογής του αυξήθηκε πολύ και οι μέλισσες παρέμειναν ερεθισμένες για λιγότερο χρόνο.

Οι διαφορετικοί τύποι παγίδων υποκινούν τις μέλισσες με την εφαρμογή μιας ήπιας ηλεκτροπληξίας μέσω καλωδίων πάνω από το δίσκο συλλογής. Οι πλέον διαδεδομένοι τύποι παγίδων είναι τροποποιήσεις εκείνης που παρουσίασε πρώτος ο Benton (1963). Οι δίσκοι τοποθετούνται είτε μεταξύ πατώματος και γονοφωλιάς στην είσοδο της κυψέλης (σχήμα 3) ή σε ένα ειδικό κουτί ανάμεσα στους ορόφους και τα καπάκια των κυψελών, (Palmer, 1961, αμερικανικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας 3.163.871, 1965, όπως αναφέρεται από τον Grane, (1990).

Με ένα συλλέκτη ηλεκτροκλονισμού στο μελισσόκηπο

Όταν τις χτυπά το ρεύμα, οι μέλισσες κεντρίζουν την επιφάνεια στην οποία περπατούν. Σε μερικές παγίδες, αυτή μπορεί να είναι ένας γυάλινος δίσκος ή λεπτή (0,13 χιλ. παχύς) πλαστική μεμβράνη, νάιλον ή σιλικονούχο λάστιχο κάτω από το οποίο βρίσκεται ένας δίσκος συλλογής (κατά προτίμηση γυάλινος) ή απορροφητικό ύφασμα που δέχεται το δηλητήριο. Το δηλητήριο ξεραίνετε γρήγορα στο γυάλινο δίσκο συλλογής και μπορεί να ξυθεί με μια λεπίδα ή ξυράφι. Το απορροφητικό ύφασμα πλένεται σε αποσταγμένο νερό για να εξαχθεί το δηλητήριο, το οποίο πρέπει στη συνέχεια να λυοφιλοποιηθεί. Η συλλογή στο γυαλί είναι γενικά ευκολότερη και παράγει ένα προϊόν που εύκολα αποθηκεύεται, και επεξεργάζεται. Κατά τη διάρκεια του χειρισμού του ξηρού δηλητηρίου, προστατευτικά γάντια, γυαλιά και μάσκα σκόνης είναι απαραίτητα για να αποφευχθεί οποιαδήποτε επαφή ή εισπνοή του ιδιαίτερα πυκνού δηλητηρίου.

Είναι απίθανο μια μέλισσα να εκτινάξει όλο το περιεχόμενο του σάκου δηλητηρίου της, ακόμα και μετά από επαναλαμβανόμενο κέντρισμα. Επομένως τυπικά, μόνο 0,5 έως 1,0 mg (0,2 mg - Crahn, 1990) του δηλητηρίου μπορεί να συλλεχθεί ανά μέλισσα, με έναν μέσο όρο δέκα κεντρισμάτων ανά μέλισσα (Muller, 1939 και Ο'Connor et al, 1967). Συνεπώς, τουλάχιστον 1 εκατομμύριο κεντρίσματα απαιτούνται για να κάνουν ένα γραμμάριο ξηρού δηλητηρίου μελισσών. Οι Dotimas και Hider (1987) αναφέρουν ότι

 1 γραμμάριο του δηλητηρίου μπορεί να συλλεχθεί από είκοσι κυψέλες κατά τη διάρκεια μιας περιόδου δύο ωρών.

Κατά προτίμηση χρησιμοποιείται μια επιφάνεια συλλογής που δεν κάνει τις μέλισσες να χάνουν το κεντρί τους

Μέλισσες έξω απο την κυψέλη μετά απο εφαρμογή ηλεκτροκλονισμού

Προιόντα με βάση το δηλητήριο

Το δηλητήριο μπορεί να πωληθεί ως πλήρες δηλητήριο μέλισσας[με τη μορφή που το εξάγει ο παραγωγός], σε καθαρή υγρή μορφή ή σε ενέσιμο διάλυμα. Σε όποια μορφή όμως κι αν διατίθεται η αγορά είναι εξαιρετικά μικρή. Η μεγαλύτερη ποσότητα δηλητηρίου που διακινείται είναι σε ξηρή κρυσταλλική μορφή.

Δεδομένου ότι το δηλητήριο δεν έχει ανάγκη επεξεργασίας μπορεί να προετοιμαστεί οπουδήποτε η θεραπεία δηλητηρίου μελισσών βρίσκει ικανοποιητική υποστήριξη. Η παραγωγή σε μικρές ποσότητες είναι εύκολη, εφόσον μπορούν να τηρηθούν οι αυστηροί υγειονομικοί έλεγχοι και οι ασηπτικές συνθήκες εργασίας. Ο μελισσοκόμος πρέπει να εργαστεί υπό εξαιρετικά αυστηρές συνθήκες υγιεινής, δεδομένου ότι τα περισσότερα από τις σκευάσματα δηλητηρίου θα χρησιμοποιηθούν αργότερα για ενέσεις σε ανθρώπους ή ζώα.

Για τις ενέσεις, το δηλητήριο μπορεί να αναμιχθεί κατά την διάρκεια της ένεσης με τα ενέσιμα υγρά, όπως το απεσταγμένο (αποστειρωμένο) ύδωρ, τα αλατούχα διαλύματα και ορισμένα έλαια, ή  μπορεί να ληφθεί από έτοιμες αμπούλες.  Αμπούλες με καθορισμένες δόσεις έτοιμες για χρήση θα πρέπει να προετοιμάζονται μόνο από τα πιστοποιημένα φαρμακευτικά εργαστήρια, λόγω της ανάγκης να διατηρηθούν οι αυστηροί όροι αποστείρωσης και να δοσομέτρησης.

Υπάρχουν κρέμες στο εμπόριο που περιλαμβάνουν δηλητήριο μελισσών (π.χ Forapin και Apicosan στη Γερμανία, Apivene στη Γαλλία και Immenin στην Αυστρία) και χρησιμοποιούνται για εξωτερική εφαρμογή στις αρθρώσεις (BeeWell, 1993 και Sharma και Singh 1983) αλλά ούτε τα συστατικά ούτε οι αναλογίες τους δεν είναι γνωστά στο συντάκτη. Μια γενική συνταγή για τις αλοιφές δηλητηρίου μελισσών δίνεται στην παράγραφο 13.

Οι ταμπλέτες μπορούν να ενσωματώσουν ποσότητες δηλητηρίου μελισσών, αλλά οι Sharma και Singh (1983) συστήνουν την αφαίρεση των τοξικών πρωτεϊνών, όπως η Μελιτίνη και τη χρήση χρωμάτων για να δείξουν τις διαφορετικές δόσεις. Οι ταμπλέτες τοποθετούνται κάτω από τη γλώσσα, αλλά καμία ένδειξη δεν έχουμε για τη δράση ή τη χρησιμότητα τέτοιων σκευασμάτων.

Μερικά εξειδικευμένα εργαστήρια μπορούν να απομονώσουν και να καθαρίσουν τις διαφορετικές ενώσεις του δηλητηρίου και να τις πουλήσουν στα επιστημονικά και φαρμακευτικά εργαστήρια. Η φωσφολίπαση Α 2 και άλλα ιδιαίτερα ενεργά πεπτίδια είναι μεταξύ των πρωτεϊνών που απομονώνονται από το δηλητήριο μελισσών για τους επιστημονικούς προμηθευτές ή τα εργαστήρια (Schmidt και Buchmann, 1992). Η είσοδος σε αυτήν την περιορισμένη αγορά απαιτεί ένα ιδιαίτερα περίπλοκο εργαστήριο και πολύ καλά εκπαιδευμένους τεχνικούς και φαρμακοποιούς.

Ένα σετ έκτακτης ανάγκης για τσιμπήματα μελισσών πωλείται σε μερικές χώρες, ιδιαίτερα σε ανθρώπους που είναι αλλεργικοί. Ένα τέτοιο σετ (π.χ. Anakit από τους Hollister Stier, ΗΠΑ) πρέπει να περιέχει τουλάχιστον:

1. μια σύριγγα με την σωστή δόση επινεφρίνης (αδρεναλίνης) ή κορτιζόνης, για την άμεση ενδομυϊκή έγχυση - συνήθως 0, 3ml διαλύματος επινεφρίνης (1:1000) σε ορό. (Προτείνουμε να συμβουλευτείτε αλλεργιολόγο σχετικά με τη δόση).Υπάρχουν ειδικές, εύχρηστες, σύριγγες διαθέσιμες μέσω των φαρμακείων.

2. ταμπλέτες αντιισταμινικών.

3.     αιμοστατικός περίδεσμος.

4.     οδηγίες για το πώς και πότε χρησιμοποιούνται τα παραπάνω, και πού να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια [τηλ. Γιατρού, κοντινό νοσοκομείο ή κέντρο υγείας]

Οι ενέσεις επινεφρίνης πρέπει να δοθούν μόνο σε κατεπείγουσα ανάγκη, όταν καμία άλλη ιατρική βοήθεια δεν είναι διαθέσιμη. Το σετ έκτακτης ανάγκης έχει μια περιορισμένη διάρκεια ζωής και πρέπει να φυλάσσεται στο ψυγείο και να αντικαθίσταται όταν λήγει.

Αγορά

Ο καλύτερος τρόπος να αγοραστεί το δηλητήριο μελισσών είναι στην κρυσταλλική μορφή, δεδομένου ότι είναι η σταθερότερη, τυχόν ανεπιθύμητες προσμίξεις είναι ευκολότερο να ανιχνευθούν και η νοθεία είναι λιγότερο πιθανή. Το χρώμα των κρυστάλλων και της σκόνης πρέπει να είναι ένα πολύ ανοικτό κίτρινο.

Το υγρό δηλητήριο όπως αναφέρεται στην παράγραφο 2 πρέπει να είναι διαυγές και άχρωμο. Σκουρότερο δηλητήριο σημαίνει ότι είναι ελαφρώς οξειδωμένο και μπορεί να έχει χάσει μέρος της δραστικότητας του.

Όπως με όλα τα άλλα προϊόντα όπου η άμεση δοκιμή δεν είναι εύκολη ή είναι πολύ ακριβή, ο παραγωγός πρέπει να είναι γνωστός και πρόσωπο εμπιστοσύνης. Ο παραγωγός καθώς επίσης και ο αγοραστής πρέπει να έχουν τις κατάλληλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης.

Αποθήκευση

Ακόμη και το ξηρό δηλητήριο πρέπει να αποθηκευτεί σε ψύξη και κατά προτίμηση στην κατάψυξη. Πρέπει πάντα να φυλάσσεται σε σκούρα μπουκάλια στο σκοτάδι. Όλοι οι παραγωγοί και οι αγοραστές πρέπει να τηρούν αυτούς τους όρους. Το ξηρό δηλητήριο μπορεί να κρατηθεί στην κατάψυξη για αρκετούς μήνες, αλλά δεν πρέπει να διατηρείται σε απλή ψύξη για περισσότερο από μερικές εβδομάδες. Το υγρό και το αραιωμένο δηλητήριο μπορούν να αποθηκευτούν για παρόμοιες περιόδους εάν διατηρούνται σε καλά σφραγισμένους, σκούρους περιέκτες.

Ποιοτικός έλεγχος

Δεν υπάρχουν κανένα επίσημο ποιοτικό πρότυπο, δεδομένου ότι το δηλητήριο δεν αναγνωρίζεται ως επίσημο φάρμακο ή ως τρόφιμο. Η ανάλυση καθαρότητας μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω ποσοτικών αναλύσεων μερικών από τα σταθερότερα ή ευκολότερα μετρήσιμα συστατικά του, όπως η μελιτίνη, η ντοπαμίνη, η ισταμίνη, η νοραδρεναλίνη ή εκείνων στα οποία υποπτευόμαστε νοθεία.

Προσοχή

Η συλλογή του δηλητηρίου απαιτεί προσεκτική εργασία και αυστηρή καθαριότητα, δεδομένου ότι το δηλητήριο θα εγχυθεί άμεσα χωρίς το περαιτέρω επεξεργασία ή αποστείρωση. Η προστασία του συλλέκτη από τις ενοχλημένες μέλισσες και το ιδιαίτερα ερεθιστικό ξηρό δηλητήριο είναι επίσης πολύ σημαντική. Δεδομένου ότι οι άνθρωποι συνεχίζουν να δέχονται επίθεση από τις ιδιαίτερα ενοχλημένες μέλισσες έως και μερικές εκατοντάδες μέτρα μακριά από το μελισσοκομείο, πρέπει να λαμβάνονται περαιτέρω προφυλάξεις κατά την διάρκεια της συλλογής.

Όταν χειριζόμαστε ξηρό δηλητήριο, οι εργαστηριακές μπλούζες, τα γάντια και οι μάσκες προσώπου είναι απαραίτητα για να αποφεύγεται η είσοδος σκόνης δηλητηρίου στα μάτια και τους πνεύμονες. Κατόπιν όλος ο εξοπλισμός πρέπει να πλυθεί προσεκτικά. Η επαφή μεταξύ ανθρώπων που δεν χειρίζονται τακτικά μέλισσες και του υλικού πρέπει να αποφεύγεται, γιατί όσοι κεντρίζονται περιστασιακά ή εκτίθενται περιστασιακά στη σκόνη δηλητηρίου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ν’ αναπτύξουν αλλεργίες.

Το να χρησιμοποιήσει κανείς μόνος του τα τσιμπήματα μελισσών για την θεραπεία διάφορων ασθενειών μπορεί να είναι επικίνδυνο, επειδή η αλλεργία στο δηλητήριο μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα ακόμα και μετά από μεγάλες περιόδους χρήσης. Ένα σετ έκτακτης ανάγκης (παράγραφος 7) ή γρήγορη πρόσβαση σε γιατρό πρέπει πάντα να είναι διαθέσιμα. Καμία άλλη παρενέργεια δεν έχει αναφερθεί, αλλά η επίβλεψη, οι εξετάσεις και οι έλεγχοι πρέπει γίνονται συνεχώς από ιατρικό προσωπικό που έχει εκπαιδευθεί στη μελισσοθεραπεία.

Δεδομένου ότι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι πιθανές, το δηλητήριο μελισσών δεν πρέπει να περιληφθεί απροβλημάτιστα σε οποιαδήποτε φάρμακα ή συμπληρώματα. Τα προϊόντα αυτά πρέπει υποχρεωτικά να φέρουν ετικέτες που δηλώνουν το περιεχόμενο και να προειδοποιούν για πιθανές αλλεργικές αντιδράσεις.

Προοπτική αγοράς

Το δηλητήριο μελισσών είναι ένα ιδιαίτερα εξειδικευμένο προϊόν με πολύ λίγους αγοραστές. Ο όγκος αγοράς είναι σχετικά μικρός επίσης, αν και δεν υπάρχει καμία εμπεριστατωμένη έρευνα. Ο κύριος παραγωγός δηλητηρίου στις ΗΠΑ π.χ. έχει παραγάγει μόνο περίπου 3 κιλά ξηρού δηλητηρίου κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ετών (Mraz, 1982)

Οι τιμές το 1990 ποίκιλαν πολύ μεταξύ USS100$ και USS200$ ανά γραμμάριο ξηρού δηλητηρίου (Schmidt και Buchmann, 1992). Οι ενέσιμες μορφές ή το προϊόν σε μικρότερη ποσότητα, μπορούν να έχουν πολύ υψηλότερες τιμές. Εντούτοις, ο μελισσοκόμος συχνά δεν παίρνει αυτήν την τιμή. Οι επικρατούσες τιμές στις ευρωπαϊκές και ασιατικές αγορές είναι γενικά ελαφρώς χαμηλότερες.

Η επιτόπια παραγωγή για χρήση του καθαρού δηλητηρίου εντούτοις, είναι σχετικά εύκολη και εντός των δυνατοτήτων πολλών μελισσοκόμων. Δεν απαιτείται καμία ακριβή ή υψηλή τεχνολογία εκτός από την ψύξη, αλλά η οικονομική δυνατότητα πραγματοποίησης της εξαρτάται από την ύπαρξη των λίγων ειδικευμένων αγοραστών. Αντίθετα, το δηλητήριο σε λιγότερο τυποποιημένη μορφή είναι διαθέσιμο σχεδόν παντού, από έναν μελισσοκόμο ή από τις κυψέλες μας, δωρεάν ή με πολύ χαμηλότερο κόστος. Συχνά, το μοναδικό κόστος είναι η ζωή της μέλισσας.

Αν και η κλασματική απόσταξη του δηλητηρίου υπερβαίνει τις δυνατότητες μιας μικρής τοπικής επιχείρησης, διάφοροι άνθρωποι που εργάζονται στον τομέα θεωρούν ότι, με την περαιτέρω έρευνα, θα υπάρξει μια μικρή θέση στην αγορά για τα εξειδικευμένα εργαστήρια. Δεδομένου ότι υπάρχουν διάφορες φαρμακολογικά ενδιαφέρουσες ουσίες στο δηλητήριο των μελισσών και δεδομένου ότι η μελισσοθεραπεία μπορεί να γίνει αναγνωριστεί επίσημα στο μέλλον, θα μπορούσε να αναπτυχθεί  μια καλύτερη  αγορά για  ολόκληρο το προϊόν ή  για τα  επιμέρους συστατικά του.

Εντούτοις, πολλά εξαρτώνται από την επίσημη αποδοχή της θεραπείας με δηλητήριο.

Συνταγές

Οι αλοιφές μπορούν να προετοιμαστούν με την σχολαστική ομογενοποιήση του δηλητηρίου με άσπρη βαζελίνη, ή λειωμένο ζωικό λίπος, και σαλυκιλικό οξύ, σε αναλογία 1:10:1. Το σαλυκιλικό οξύ μαλακώνει το δέρμα, αυξάνει τη διαπερατότητα του και προτείνεται ως αγωγή για τις ρευματοπάθειες ακόμη και από μόνο του. Η αλοιφή μπορεί να περιέχει ένα μικρό ποσό κρυστάλλων πυριτικών αλάτων για να ενεργήσει ως λειαντικό (Sharma και Singh, 1983).

Άλλα σκευάσματα κατασκευάζονται από τη μίξη του δηλητηρίου μελισσών με αποστειρωμένα, ενέσιμα υγρά και τη συσκευασία τους στις αμπούλες μιας δόσης ή σύριγγες. Σε μερικές συσκευασίες το ξηρό δηλητήριο κρατιέται χωριστά από το υγρό και τα δύο αναμιγνύονται όταν σπάζουμε το φιαλίδιο

                                        

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

1…ΜΕΛΙ ΚΑΙ ΚΑΝΕΛΑ.......... 2…ΓΥΡΗ ΤΟ ΣΠΕΡΜΑ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ.......... 3…ΜΕΛΙ ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ.......... 4…ΠΡΟΠΟΛΗ ΤΟ ΒΑΛΣΑΜΟ ΤΩΝ ΜΕΛΙΣΣΩΝ........... 5…ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΟΛΤΟΣ..........